Page 23 - Fen Lisesi Biyoloji 10 | 1.Ünite

Sır a Siz de

Doku kültürünün diğer vejetatif üreme çeşitlerinden üstün yönleri var mıdır? Çeşitli bilim teknik dergilerinden ve Genel
Ağ' dan araştırınız. Sınıf ortamında arkadaşlarınızla tartışınız.

2. DENEY

Deneyin Adı: Bitkilerde vejetatif üreme
Amaç: Vejetatif üremeyi gözlemlemek
Süre: 2 hafta Bitkilerde Vejetatif
Araç gereç: Üzerinde gözler oluşmuş patates, toprak doldurulmuş iki küçük saksı, Üreme
bisturi, etiket, kalem.
Uygulama
• Patatesi farklı yerlerinden bisturi yardımıyla kesiniz.
• Üzerinde gözler bulunan ve bulunmayan patates parçalarını ayrı gruplar
hâlinde ayırınız.
• Göz bulunan parçaları birinci saksıya dikiniz. Dikilen parçaların gözlü patates
olduğunu belirten etiketler hazırlayarak saksıya yapıştırınız. Vejetatif Üreme
• Göz bulunmayan patates parçalarını da diğer saksıya dikerek etiketleyiniz. Soruları
• Saksıları 25-30 C arası sıcaklıkta aydınlık bir yere yerleştiriniz.
O
• Saksıları her gün bir miktar sulayarak bitki gelişimini kontrol ediniz.
Sonuçlandırma
1. Hangi saksılarda patates fidesi gelişti?
2. Patates fidesi gelişiminin sebebi nedir?
3. Bu biçimde üreyebilen başka bitki örnekleri nelerdir? Araştırınız. Vejetatif Üreme
Görseli

Bunları Biliyor musunuz?

Geofit, yer bitkisi anlamına gelen soğanlı, yum-
rulu ve rizomlu bitkilerin genel adıdır. Tohumlu bitki-
lerden olan geofitler besin ya da su depolayan toprak
altı organına sahiptir. İlkbahar ve sonbahar ayların-
da gösterişli çiçek açar.
Türkiye’de çok çeşitli geofit bitki türü doğal
olarak yetişmektedir. Bu türlerin büyük çoğunluğu Görsel 1.47: Ağlayan gelin
nergisgiller, süsengiller, zambakgiller, salepgiller,
yılanyastığıgiller, düğün çiçeğigiller, çuha çiçeğigil-
ler familyalarındandır. Ülkemizde doğal alanlarda
yetişen önemli geofitlerden dördü Fritillaria impe-
rialis [Firitilarya imperyalis (Ağlayan gelin)], Crocus
sativus [Kurokus sativus (Safran)], Eranthis hyemalis
[Erantis himalis (Sarı kokulu)] (Görsel 1.47, 1.48 ve Görsel 1.48: Safran
1.49), Anemone blanda’dır [Anemon bılanda (Manisa
lalesi)]. Birçok geofit gibi bu türler de ihraç edilerek
ülke ekonomisine katkı sağlamaktadır. Bu bitki so-
ğanlarının ticareti yapılırken doğanın korunması, bu
türlerin neslinin devamlılığı açısından önemlidir. Görsel 1.49: Sarı kokulu

Ana Düşünce
• Mitoz, bölünebilme özelliğine sahip ökaryot her hücrede gerçekleşir.
• Mitoz çok hücrelilerde büyüme, gelişme ve onarımı; tek hücrelilerde ise üremeyi sağlar.
• Mİtoz sayesinde hücrenin kromozom sayısı sabit tutulur ve bölünme sonucunda iki hücre oluşur.
• Ökaryotlarda eşeysiz üremenin temeli mitozdur ve bu sayede kalıtsal özellikler değişmeden gele-
cek nesillere aktarılır.

35