Page 13 - Fen Lisesi Biyoloji 10 | 2.Ünite

F kuşağındaki dihibrit bireylerin üretebileceği gametler Punnett karesine (Tablo 2.3) yerleştirilerek çap-
1
razlama sonucu oluşabilecek F kuşağı oranları bulunur. F kuşağının genotip ve fenotip oranları Tablo 2.4’te
2
2
verilmiştir.
Tablo 2.3: Punnett Karesi Tablo 2.4: Dihibrit Çaprazlamada Genotip ve Fenotip Oranları
SsDd F Genotip Oranı F Fenotip Oranı
1/4 SD 1/4 Sd 1/4 sD 1/4 sd 2 2
SsDd 1/16 SSDD
SSDD SSDd SsDD SsDd 2/16 SSDd 9/16
1/4 SD 2/16 SsDD
4/16 SsDd Sarı-Düzgün
SSDd SSdd SsDd Ssdd 1/16 SSdd
1/4 Sd 2/16 Ssdd 3/16
Sarı-Buruşuk
SsDD SsDd ssDD ssDd
1/4 sD 1/16 ssDD 3/16
2/16 ssDd
Yeşil-Düzgün
SsDd Ssdd ssDd ssdd
1/4 sd 1/16 ssdd 1/16

Yeşil-Buruşuk

Bunları Biliyor musunuz?
Bağımsız genlerde, heterozigot karakter sayısı eşit olan iki bireyin çaprazlanmasında
Heterozigot karakter sayısı = n
Fenotip çeşit sayısı = 2 n
n
Genotip çeşit sayısı = 3 formülleri kullanılarak bulunabilir.

Örnek

AabbCcDd genotipli bir hücrede alellerin kromozomlar üzerindeki dizilimi verilmiştir.

A a b b C c D d

Buna göre
a) AbcD, abcd, ABcd gamet çeşitlerinin oluşma ihtimali nedir?
b) Oluşabilecek gamet çeşidi kaçtır?

Çözüm

Bağımsız aleller olduğu için canlıya ait her bir karakter ayrı ayrı değerlendirilerek istenilen gametin
oluşma ihtimali hesaplanabilir.

Karakter Gamet Belirtilen genin
çeşitleri gamete gitme ihtimali
A 1/2
Aa
a 1/2 a) AbcD gametinin oluşma ihtimali = 1/2∙1∙1/2∙1/2 = 1/8
abcd gametinin oluşma ihtimali = 1/2∙1∙1/2∙1/2 = 1/8
bb b 1 ABcd gametinin oluşma ihtimali = 1/2∙0∙1/2∙1/2 = 0

C 1/2 b) n = heterozigot karakter sayısı
Cc
c 1/2 n = 3
2 n = gamet çeşidi
D 1/2 2 = 8 çeşit gamet oluşur.
3
Dd
d 1/2

63