Page 14 - Fen Lisesi Biyoloji 11 | 1.Ünite

Fen Lisesi Biyoloji 11. Sınıf

İnsanda Sinir Sistemi
Bilgi Notu
“Bence beyin su koridorlarından olu-
şuyor. Aynen, yeni bir kıta nehirleri Bilgisayar mühendisleri ve nörologlar hâlâ evrendeki en karışık nes-
yoluyla keşfedilebilirse, Gazi Yaşargil ne olan insan beyninin işleyişini; bir yandan otomasyon, robotik, na-
mikroskopları aracılığıyla bu koridor- noteknoloji ve sinir bilimi keşiflerini diğer yandan tersine mühendislik
lardan insan beyninde ulaşılmayacak yöntemini kullanarak çözmeye çabalıyorlar. Ülkemizin değerli bilim
tümör ve lezyon bulunmaz.” insanlarından Mahmut Gazi YAŞARGİL de bu çalışmalara katkı sağ-
lamaktadır.
Mahmut Gazi YAŞARGİL
Sinir sistemi “Tablo 1.2”de olduğu gibi sınıflandırılarak incelenir:

Tablo 1.2: İnsanda Sinir Sisteminin Bölümleri

Sinir
Sistemi

Çevresel Merkezî
sinir sistemi sinir sistemi

Otonom sinir Somatik
sistemi sinir sistemi Beyin Omurilik

Ön Orta Arka
beyin beyin beyin

Omurilik
Uç beyin Ara beyin Beyincik soğanı Pons

1.1.1.1. Merkezî Sinir Sistemi

Günlük yaşantıda durumları algılamak ve tepki vermek, saat kaçta
kalkılacağına karar vermek gibi bir dizi adımın kontrolü merkezî sinir
sistemi tarafından gerçekleştirilir. Merkezî sinir sisteminde bulunan
beyin ve omurilik birbiriyle sıkı iş birliği yapan iki bölümdür.

Beyin ve omurilik üç katlı zar ile sarılmıştır (Görsel 1.9). Bu üç katlı
zarın oluşturduğu tabakaya meninges denir. Bu bölge iltihaplandı-
ğında menenjit hastalığı meydana gelir. Bu zarlardan en dışta beyni
koruyan sert zar yer alır. Hemen altındaki örümceksi zar, içeriğin-
deki liflerle sert zar ile en alttaki ince zarı birbirine bağlar. İnce zar,
beynin tüm kıvrımlarını sarar. İçindeki kan damarları ile beyni besler.
Bu bölgedeki kan damarlarının geçirgenliği azdır. Kan içindeki zararlı
maddeler nöronlara ve beynin bölgelerine geçemez. Örümceksi zar
ile ince zar arasında beyin omurilik sıvısı (BOS) bulunur. BOS, be-
yin ve omuriliği mekanik darbelerden korur. Nöronlarla kılcal damarlar
arasında madde alışverişini ve iyon dengesini sağlar. Ayrıca sinir sis-
temi hastalıklarının teşhisinde kullanılır.

28