Page 105 - Fen Lisesi Biyoloji 11 | 1.Ünite

Bölüm 7 Üreme Sistemi ve Embriyonik Gelişim

Segmentasyon Evresi

Zigot, yumurta kanalında sillerin hareketi ve düz kasların yardımıyla
rahime doğru ilerlerken segmentasyon adı verilen birbirini izleyen hızlı
mitoz bölünmeler geçirir. Hücre büyümesi görülmeden zigot gittikçe
küçülen hücrelere bölünür. Bu nedenle hücre sayısı artmasına rağmen
toplam hacim, zigot ile aynıdır. Hücrelerin DNA’sındaki genlerin tama-
mı aktiftir.
2 hücreli evre

Zigot
Blastomer
Yumurta

Blastosöl 4 hücreli evre

Blastosist Morula
Görsel 1.125: Segmentasyon
Segmentasyon bölünmeleri, yumurta kanalında yaklaşık üç gün sürer.
Bu süreçte besin kaynağı olarak kendi sitoplazmasını kullanır. Mitoz
bölünmeler sonucu oluşan hücrelerden her biri blastomer adını alır.
Blastomerler bölünmeye devam ederek çok sayıda hücre oluşmasını
sağlar. Oluşan bu hücreler, aynı büyüklükte ve kalıtsal yapıdaki dut
görünümlü hücre topluluğu olan morulayı oluşturur. Sekiz kez mitoz
bölünme geçirdikten sonra hücreler, kenarlara doğru göç eder ve içi
boş, top şeklindeki hücre topluluğu blastula oluşur. İçindeki sıvı dolu
boşluk blastula boşluğu (blastosöl) adını alır. Blastula evresindeki
hücre kitlesine blastosist denir. Blastosist hâlindeki embriyo, rahime
ulaşır ve döl yatağına tutunmaya başlar (Görsel 1.125).

Blastosistten alınan hücrelere embriyonal kök hücre denir. Bu hüc-
relerin, hücre kültürü gibi ortamlarda çoğaltılmasıyla “Görsel 1.126”da
görüldüğü gibi birçok hücreye dönüşebilme yetenekleri vardır.
Blastosist
Morula Kültür
Döllenme
İç hücre ortamında
kitlesi farklılaşmış
kök hücreler

Kemik
Beyin Nöron hücresi
Kemik

Bağırsak
epitel Karaciğer Kalp
hücresi hücresi kası
hücresi

Bağırsaklar Kalp

Karaciğer

Görsel 1.126: Kök hücrelerin diğer doku hücrelerine farklılaşması

227