Page 101 - Fen Lisesi Biyoloji 11 | 1.Ünite

Bölüm 7 Üreme Sistemi ve Embriyonik Gelişim

1.7.1.2. Erkek Üreme Sistemi

Erkek üreme sistemi; testisler, sperm taşıyan kanallar (epididimis,
vas deferens, üretra), yardımcı bezler [prostat bezi, bir çift seminal
kese ve bir çift bulboüretral bez (cowper bezi)] ve penis olmak üzere
dört bölümden oluşmuştur (Görsel 1.120).

Prostat bezi Seminal kese

Vas deferens
Bulboüretral
bez

Testis Epididimis

Skrotum

Üretra
(Boşaltım kanalı)
Seminifer tüpçüklerin
enine kesiti

Görsel 1.120: Erkek üreme sistemi

Testisler (er bezleri), sperm üretme organıdır ve embriyonik dönemde Araştıralım-Paylaşalım
karın boşluğunda gelişir. Testisler anne karnında bebeğin gelişmesi Erkeklerin üreme sistemi sağlığı ile
sırasında, sperm üretiminin daha düşük sıcaklıkta gerçekleşebilmesi ilgili en çok görülen tipik üç hastalığı
için karın boşluğu dışında yer alan skrotuma (testis torbası) iner. Temel belirleyerek araştırınız. Sonuçları sını-
görevi, erkek üreme hücresi olan spermleri üretmek ve eşey hormonla- fınızla paylaşınız.
rını salgılamaktır. Testislerin büyük bölümü, kıvrımlı seminifer tüpçük-
lerden oluşmuştur. Seminifer tüpçüklerde, sperm ana hücrelerinden
(2n) mayoz bölünme ile sperm (n) üretilir (spermatogenez). Seminifer
tüpçükler içinde, farklılaşmanın çeşitli evrelerinde olan üreme hücreleri
(sperm) ve sertoli hücresi bulunur. Sertoli hücresi, üreme hücrelerini
korur ve besler. Seminifer tüpçükler dışında yer alan leydig hücreleri,
androjenler adı verilen eşey hormonlarını salgılar. En önemli androjen
testosterondur. Yeni doğan erkek çocukların yaklaşık %10’unda tek
testisin, daha az oranda her iki testisin skrotuma inmesi tamamlana-
maz. Testisler karın boşluğunda kalır. Bir yaşına kadar, testislerin skro-
tuma kendiliğinden inmesi gerekir.

Sperm kanalları, epididimis ve vas deferens (boşalma kanalı) boşal-
tım sistemine üretra ile bağlanır.

Epididimis, spermlerin seminifer tüpçüklerden çıktıktan sonra ulaştı-
ğı ilk kanaldır. Epididimis, insanda yaklaşık 6 m uzunlukta ve kıvrımlı
yapıdadır. Spermler burada olgunlaşmasını tamamlayarak hareket ka-
zanır. Sperm, dölleme yeteneğini dişi üreme sisteminin kimyasal orta-
mında kazanır.

Vas deferens, spermlerin, epididimisten sonra geçtiği kanaldır. Vas
deferens, düz kas yapısına sahiptir. Bu kanal, idrar kesesinin arkasına
dolanarak seminal keseden gelen bir kanalla birleşip boşalma kanalını
oluşturur. Vas deferens, boşaltım kanalına (üretra) bağlanır. Üretradan
spermin dışarı atılmasını sağlar.

223