Page 102 - Fen Lisesi Biyoloji 11 | 1.Ünite

Fen Lisesi Biyoloji 11. Sınıf

Üretra, penis içinde bulunan idrar ve spermin vücuttan atılmasını sağ-
layan kanaldır. Erkeklerde üreme ve boşaltım sisteminin ortak kanalı-
dır.

Bilgi Notu
Yardımcı bezler; seminal kese, prostat bezi ve bulboüretral bezler-
Seminal sıvı: den (cowper bezi) oluşur. Bu bezlerin salgıladığı seminal sıvı ve bu
• Spermlerin taşınmasını sağlar. sıvıda bulunan sperm karışımına, semen denir. Semen sıvısını oluştu-
• Spermler için dişi üreme sistemini ran bezlerden seminal keselerinin sıvısı, koyu sarımsı renkte ve bazik
uygun pH’ye getirerek spermleri
dişi üreme sistemindeki asidik orta- özelliktedir. Mukus, fruktoz şekeri, enzim, askorbik asit (C vitamini)
ma karşı korur. içerir. Prostat bezi, salgısını ince kanallar aracılığıyla doğrudan üretra-
• Yapısında bulundurduğu şekerle ya iletir. Sulu süt görünümündeki sıvı pıhtılaşma önleyici enzimler içe-
spermlere besin sağlar. rir. Spermlerin dışarı atılması sırasında kasılarak idrar girişini engeller.
40 yaşını aşan erkeklerin birçoğunda prostat büyümesi görülür. 65 yaş
ve üzeri erkeklerde prostat kanseri en sık rastlanan kanserlerdendir.
Bulboüretral bezler, prostat bezi altında bulunan ve üretra boyunca
yer alan bir çift küçük bezdir. Üretrada kalmış asidik idrar kalıntısını
nötralize eden saydam bir mukus salgılar.

Penis, üretrayı ve silindirik yapıda üç süngerimsi erektil (sertleşebilen)
dokuyu içeren erkek dış üreme organıdır. Üretra aynı zamanda idra-
rın dışarı atıldığı kanaldır. Ancak spermin geçişi sırasında mesaneden
üretraya idrar geçişi engellenir böylece idrar ve sperm içeren semen
sıvısı hiçbir zaman karışmaz.

Sperm Hücresinin Oluşumu (Spermatogenez): Testislerde, sperm
ana hücrelerinin mayoz bölünme ile sperm oluşturmasına sperma-
togenez denir.

1. Seminifer tüpçüklerin içinde bulunan ve
spermatogonium adı verilen sperm 2n 1 Spermatogonium
ana hücreleri (2n), mitoz bölünme ve
farklılaşma ile birincil spermatosit
(2n) hücrelerini oluşturur. Mitoz bölünmeler
2. Birincil spermatositler, ergenlik çağında 2n Birincil spermatosit
mayoz bölünme geçirir. Birincil sper-
matositlerden, “mayoz I”in tamamlan- 2
masıyla n kromozomlu iki adet ikincil 3. İkincil spermato-
spermatosit oluşur. sitlerden “mayoz
İkincil n n II”nin tamamlan-
spermatosit masıyla n kro-
3 mozomlu, eşit
Spermatid 4 n n n n büyüklükte dört
adet spermatid
meydana gelir.

4. Spermatidler,
epididimiste
olgunlaşarak
Spermler hareket yeteneği
kazanırlar.
Görsel 1.121: Spermatogenez (Sperm hücresi oluşumu)

Testisi terk eden spermatidler tam hareketli değildir. Spermatidler, epi-
didimis kanalında hareket yeteneği kazanıp olgunlaşarak sperme dö-
nüşür. Spermler, epididimisten vas deferens kanalına geçer ve çoğu
burada depolanır. Vas deferens kanalı, spermlerin üretraya taşınmasını
sağlar. FSH ve androjenler ile testislerin gamet oluşturmasının sürek-
liliği sağlanır.

224