Page 31 - Fen Lisesi Biyoloji 11 | 1.Ünite

Bölüm 4 Dolaşım Sistemi

(bademcikler gibi) üst solunum yolu ile giren antijenleri yakalar. Dalak,
timüs bezi ve kemik iliği ise kanda dolaşan antijenlerin yakalanmasın-
da önemli rol oynar.

Lenfositler, özgül bağışıklıktan sorumludur. Bu hücrelerin genetik ne-
denlere bağlı eksikliği, radyasyon ya da kimyasallarla zarar görmesi
gibi durumlarda özgül bağışıklık gelişemez. Bu bozukluğa sahip be-
bekler bakteriyel enfeksiyonlar nedeniyle hayatını kaybedilebilir.

Astım hastalığında olduğu gibi lenf sisteminin zararlı bağışıklık cevap-
ları vermesi ise araştırmacılar için yeni bir alandır. Bu veriler sayesin-
de lenf sistemi, biyomedikal araştırmaların ümit veren bir alanı hâline
gelmiştir.

1.4.3. Dolaşım Sistemleri Rahatsızlıkları ve
Sağlığının Korunması

Bilgi Notu
Bireyin yaşına bağlı olmadan son yıllarda en sık görülen dolaşım rahat-
sızlıklarından biri embolidir. Emboli, damarlardaki kan akışını engelle- Emboli: Bir kan damarı içinde gaz,
yerek beyin, kalp gibi hayati önem taşıyan organlara zararlar verebilir. sıvı veya katı maddelerin oluşturduğu
serbest dolaşan topak veya anormal
pıhtılara emboli denir.
Ateroskleroz, kan damar duvarında çeşitli nedenlerle meydana gelen
kalınlaşma ve sertleşme şeklinde ortaya çıkan bir hastalıktır. Zamanla
kolesterol ve lipitlerin birikmesi ve bunların üzerine de kalsiyum tuzları-
nın çökmesiyle damar sertliği meydana gelir. Damar sertliğinde vücu-
dun ısı düzenini sağlayan homeostatik hareketler gerçekleştirilemez.
Yani sertleşen damar içinden geçen kanın sıcaklığı fazla ise damar
bunu hissedemediğinden genişleyip vücudun ısısının ayarlanmasına
katkıda bulunamaz veya içinden geçen kanın sıcaklığı düşükse damar
bunu hissedemez ve buna bağlı olarak damar büzüşemez. Bu neden-
lerle sertleşmiş damar vücudun ısısının korunmasına ve homeostaziye
katkıda bulunamaz. Ayrıca damar çeperinde biriken yağ ve kireç, em-
boliye sebep olabilir (Görsel 1.90).

Hipertansiyonla birlikte başa giden damarlarda ateroskleroz meydana
gelirse beyinde oksijen yokluğu nedeniyle kalıcı hasara (örneğin felce)
yol açabilir. Dil altından verilen pıhtı çözücü ilaçların hemen kullanılma-
sı, kalp krizi ve inmenin (felcin) zararlarını azaltabilir.

Bağ doku
Düz kas

Endotelyum

Lipit, kalsiyum, yığıntı

Görsel 1.90: Atardamarda ateroskleroz oluşumu

153