Page 19 - Fen Lisesi Biyoloji 12 | 3.Ünite

3. Bitki Biyolojisi Bitki Biyolojisi 3.
Ünite Ünite

İletim Dokusu (Odun ve Soymuk Boruları): Yaprakta mezofil tabakası içinde yer alır. Su ve besin taşınmasını sağ-
layan damar yapısıdır. Su taşıyan odun boruları üst epidermise, besin taşıyan soymuk boruları ise alt epidermise bakacak
şekilde bulunur. Soymuk boruları fotosentez yapan hücrelere yakın yerde bulunur.

4. ETKİNLİK

ETKİNLİĞİN ADI : Yaprak yapısının incelenmesi
ETKİNLİĞİN AMACI : Yaprağın enine kesitinde yer alan yapıları kavrama
ETKİNLİĞİN SÜRESİ : 2 ders saati
ARAÇ GEREÇ : Kauçuk bitkisinin yaprağı, lam, lamel, damlalık, saf su, bisturi, ışık mikroskobu

ETKİNLİĞİN YAPILIŞI
1. Kauçuk yaprağından bisturi ile enine kesit alınız.
2. Aldığınız kesiti lam üstüne yerleştiriniz, üstüne su damlatınız ve lamel ile kapatınız.
3. Mikroskopta inceleyiniz ve gördüğünüz şekli çiziniz.

DEĞERLENDİRME
1. Çizdiğiniz şekilde hangi dokuları gördünüz? İsimlerini söyleyiniz.
2. Kütikula tabakasının kalınlığı nasıldır? Sebebini söyleyiniz.

Kök, Gövde ve Yapraklarından Yararlanılan Bitkiler
Günlük hayatı kolaylaştırmak için bitkilerin kök, gövde, yaprak vb. kısımları birçok alanda yaygın olarak kullanılır.
Havuç, turp, kereviz gibi bitki kökleri besin olarak tüketilir. Orkide bitkisinin kökünden elde edilen salep; içecek ve
dondurma yapımında kullanılır. Meyan bitkisinin kökü, tatlı ve şerbet yapımında, ayrıca göğüs yumuşatıcı, balgam
söktürücü olması özelliği ile de bronşit tedavisinde kullanılır. Zencefil kökü, mide bulantısını önlemede etkilidir. Şe-
ker pancarı kökünden şeker üretilir.
Pırasa, taze soğan, taze sarımsak, semizotu, patates, yer elması gibi bitkilerin gövdeleri, besin olarak tüketilir. Pata-
tes bitkisinin yumru gövdesinden nişasta elde edilir. İlaç ve kozmetik ürün yapımında kullanılan sığla yağı ve baharat
olarak kullanılan tarçın bitkilerin gövdesinden elde edilir. Söğüt ağacının kabuğundan gaz giderici, ateş düşürücü
ilaçlar üretilir. Çam ağacının gövdesi solunum ve idrar yolu iltihaplarının tedavisinde kullanılır. Çam sakızı ise yakı
yapımında kullanılır. Çam, kavak, ceviz, köknar gibi uzun boylu ve dayanıklı bitki gövdelerinden kereste elde edilir.
Kauçuk ağacı, çam vb. reçineli bitkilerin gövdelerinden; cila, vernik, sabun ve dezenfektan madde üretiminde yarar-
lanılır. Günümüzde kullandığımız keten gibi bazı kumaşlar, keten ve kenevir bitkilerinin gövde liflerinden elde edilir.
Ispanak, lahana, dereotu, tere, marul, semizotu, pazı, asma, ebegümeci, nane vb. bitkilerin yaprakları; besin olarak
tüketilir. Defne yaprağı, nane, kekik vb. aromatik özellik taşıyan bitkilerin yaprakları baharat olarak kullanılır. Kuru
soğanın katmanlı beyaz kısmı yapraktır ve besin olarak tüketilir. Dıştaki kurumuş yaprakları ise boya yapımında kul-
lanılır. İçecek olarak kullanılan çay, bitkinin yaprağından elde edilir. Zeytin yaprakları, kan şekerinin düşürülmesinde;
nane yaprakları ise bulantı gidermede ve iştah açıcı olarak kullanılır. Kekik yaprakları; mide ve bağırsak gibi sindirim
yolu hastalıkları ile bronşit, boğmaca ve öksürük gibi solunum yolu hastalıklarının tedavisinde ilaç olarak kullanılır.
Adaçayı yaprakları da kekik gibi boğaz ağrısı ve solunum yolu hastalıklarına iyi gelir. Kına bitkisinin yaprakları boya
yapımında kullanılır. Aleo vera (Aleo vera) bitkisinin yaprağı, içeriğindeki aromatik ve uçucu yağlardan dolayı cilt
bakım ürünleri ve parfüm üretiminde kullanılır.

ARAŞTIRINIZ

Çevrenizde gördüğünüz çeşitli bitkilerin fotoğraflarını çekiniz. Çektiğiniz fotoğrafları EBA’da paylaşınız.

129