Page 22 - Fen Lisesi Biyoloji 12 | 3.Ünite

3. Bitki Biyolojisi Bitki Biyolojisi 3.
Ünite Ünite

1.3. Bitkilerde Hareket

Bitkiler de diğer canlılar gibi yaşamlarını devam ettirebilmek için çevrelerini tanımak ve algılamak
zorundadır. Bitkiler, hayvanlar gibi yer değiştirme hareketi yapamaz, fakat durum değiştirme hareketi
yapar. Bitki dokularında çeşitli çevre uyarılarının meydana getirdiği hareket; uyarıların algılanması,
uyarının iletimi ve algılanan uyarıya fizyolojik cevabın verilmesi şeklinde gerçekleşir. Bitkilerde durum
değiştirme, tropizma ve nasti hareketleri ile gerçekleştirilir.

1.3.1. Tropizma Hareketleri
Bitkinin uyaranın yönüne bağlı olarak gerçekleştirdiği yönelme hareketlerine tropizma hareketleri
denir. Tropizma hareketleri, uyarının geldiği yöne doğru gerçekleştiğinde pozitif tropizma, uyarının
tersi yöne doğru gerçekleştiğinde negatif tropizma olarak adlandırılır. Tropizma hareketleri şunlardır:

Fototropizma
Bitkilerin ışık uyaranına karşı gösterdiği yönelme hareketidir. Fototropizmaya, sürgün ucunda üretilen ve büyü-
meyi sağlayan oksin hormonunun eşit olmayan dağılımı neden olur. Oksin hormonu bitkinin ışık alan tarafında az,
ışık almayan tarafında daha fazla bulunur. Oksin hormonunun fazla bulunduğu (ışık almayan) bölgedeki hücreler daha
fazla çoğalır. Bu da bitkinin ışığa doğru yönelmesine neden olur (pozitif fototropizma) (Görsel 3.40).

Gövdede pozitif Salgılanan
fototropizma oksin hormonu Gövde
ışığın olmadığı
taraftan aşağı ışığa doğru
doğru iner. yönelir.

Kökte negatif
fototropizma

Görsel 3.40: Bitki gövdesinde pozitif, kökte negatif fototropizma

Geotropizma (Gravitropizma)
Bitkilerin yer çekimi etkisine karşı gösterdiği tropizma hareketidir. Genellikle kökler pozitif, gövdeler negatif
geotropizma hareketi yapar (Görsel 3.41).

Negatif
geotropizma

Pozitif
geotropizma

Görsel 3.41: Bitkide geotropizma

132