Page 16 - Fen Lisesi Biyoloji 12 | 3.Ünite

3. Bitki Biyolojisi Bitki Biyolojisi 3.
Ünite Ünite

Bitki sürgün ucunun zarar görmesi durumunda
yanal tomurcuklar büyümeye başlar. Büyüme sonu-
cunda yanal sürgün yapısı olan yeni bir dal oluşur.
Budanmış ağaç, çalı ve üst kısımları koparılmış ev
bitkilerinin boyca uzamayıp çalımsı görünüm alma-
sının nedeni budur.
Genel olarak iki tip gövde vardır. Bunlar otsu göv-
de ve odunsu gövdedir. Otsu gövdeler; odun ve kabuk
bulundurmayan tek yıllık bitkilerdir. Bu gövdelerde
büyüme sadece boyuna gerçekleşir. Tek çenekli bit-
kiler ile bazı çift çenekli bitkiler, otsu gövde yapısın-
dadır. Buğday, lale, zambak, mısır, çim otsu gövde
yapısına sahip bitkilerdir (Görsel 3.30). Odunsu göv- Görsel 3.30: Buğdaygillerde otsu gövdeler
deler ise kalın yapılıdır ve koruyucu bir kabuk bulun-
durur. Çift çeneklilerin çoğunda odunsu gövde vardır.
Odunsu gövdeli bitkilerde hem enine hem de boyuna
büyüme görülür. Enine büyüme sonucunda gövdede
yaş halkaları meydana gelir. Ağaçlar odunsu gövdeye
sahip bitkilere örnektir (Görsel 3.31).
İletim demetlerinin gövdedeki durumuna
göre tek çenekli ve çift çenekli bitkilerde farklılık-
lar bulunur. Tek çenekli bitkilerin gövdesinde iletim
demetleri dağınık hâldedir. Kambiyum yapısı bulun-
mayan bu bitkiler enine büyüyemezler. Korteks ve öz
bölümleri de bulunmaz. Çift çenekli bitkilerin gövde-
sinde ise iletim demeti kambiyum etrafında düzenli
olarak sıralanmıştır. Kambiyumun dış kısmında floem,
iç kısmında ise ksilem bulunur. Kambiyum enine bü-
yümeyi sağlar. Çift çeneklilerde korteks ve öz bölgesi Görsel 3.31: Çamgillerde odunsu gövdeler
bulunur (Görsel 3.32).

Epidermis
Parankima
Öz
Ksilem İletim
Floem demetleri
Kambiyum
Korteks

Floem
Tek çenekli İletim Çift çenekli
otsu bitki Ksilem demetleri otsu bitki

Görsel 3.32: Gövde enine kesiti (x400)

126