Page 36 - Fen Lisesi Biyoloji 12 | 3.Ünite

3. Bitki Biyolojisi Bitki Biyolojisi 3.
Ünite Ünite

2.3. Bitkilerde Fotosentez Ürünlerinin Taşınması
Fotosentez sonucu oluşan organik besinler, floem tarafından bitkinin diğer kısımlarına taşınır. Floemde besinlerin
taşınması, ksilemin aksine çift yönlüdür ve bu taşınma sırasında enerji harcanır. Floemde besin maddelerinin taşınma-
sı ksilemdeki su ve mineral taşınmasına göre yavaştır. Bitkilerde fotosentez sonucu üretilen besinlerin floemde taşın-
ması basınç akış teorisi ile açıklanır. Basınç akış teorisine göre fotosentezin gerçekleştiği, besinin üretildiği hücreler
kaynak, besinlerin floemle taşınarak kullanıldığı veya depolandığı hücreler ise havuz olarak adlandırılır. Bu teoriye
göre bitkide besinin taşınması aşağıdaki sıralamada gerçekleşir (Görsel 3.65).
1. Fotosentez sonucu kaynak hücrede oluşan besin maddeleri arkadaş hücrelerine geçer.
2. Besin maddelerinin arkadaş hücrelerinden kalburlu borulara geçişi, kalburlu boru hücrelerinin hücre içi yoğun-
luğunu artırır. Kalburlu boru hücreleri artan ozmotik basınçla ksilemden su çeker.
3. Suyun kalburlu boru hücrelerine girmesiyle ozmotik basınç azalırken turgor basıncı artar ve turgor basıncının
etkisi ile hücre içindeki besin içeren sıvı bulunduğu hücreden, diğer hücreye geçer.
4. Basınç akış teorisi ile kalburlu boru hücrelerinde ilerleyen besinler, depo edileceği yere geldiğinde difüzyon
ya da aktif taşıma ile önce arkadaş hücrelerine oradan da depo edileceği havuz hücrelerine geçerek depolanır.
5. Havuz hücrelerine geçen besin maddelerinden dolayı ozmotik basınç düşer. Kalburlu borular içerisindeki su
tekrar ksileme geçer.

Kaynak
Arkadaş hücresi
hücresi
Su Su
2 1
Besin

Ksilemde suyun akış yönü 3 Basınç akış yönü

Ksilem (odun boruları) Floem (kalburlu borular)

Havuz
Arkadaş
hücresi hücresi

4 Besin

5
Su

Görsel 3.65: Basınç akış teorisine göre fotosentez ürünlerinin taşınması

146