Page 32 - Fen Lisesi Biyoloji 12 | 3.Ünite

3. Bitki Biyolojisi Bitki Biyolojisi 3.
Ünite Ünite

SIRA SİZDE

Yukarıda verilen grafikte mineral ve elementlerin toprakta bulunan miktarları ile
bitki tarafından alınması gereken miktarları verilmiştir. Buna göre bitkinin büyüme-
sini hangi mineral sınırlar? Nedenini açıklayınız.
..................................................................................................................
..................................................................................................................

Tarımda çiftçiler, bitkilerde görülen belirtilerden yola
çıkarak ya da toprak analizleri yaptırarak bitkilerdeki
mineral eksikliğini tespit ederler. Bitkilerin büyüme ve
gelişmesinin tam olabilmesi için eksik minerallerin top-
rağa gübre ile verilmesi gerekir. Gübreler, topraktaki
mineral eksikliğini gidermek amaçlı kullanılan madde-
lerdir. Doğal ve yapay olarak elde edilebilir. Doğal güb-
relere hayvansal gübre, solucan gübresi örnek verilebilir.
Yapay gübre ise fabrikalarda üretilen gübrelerdir. Azotlu
gübre, fosforlu gübre, potasyumlu gübre ve karma (kom-
pozit) gübre gibi çeşitleri vardır.
Son yıllarda bazı seralar ve çiftliklerde topraksız
kültür ortamı (hidroponik) uygulamaları yapılmaktadır.
Hidroponik uygulamalar ya bitki kökleri tamamen besin Görsel 3.58: Topraksız tarım uygulamaları
elementlerini içeren bir sıvı içerisinde tutularak gerçek-
leştirilir ya da bitkileri sadece ayakta tutacak ve köklerinin tutunarak su ve besin almasını sağlayacak bir madde
kullanmak suretiyle gerçekleştirilir. Toprak yerine kullanılacak maddeler perlit, kaya yünü, torf ve volkan tüfü gibi
maddelerdir. Hidroponik uygulamalarla bitkilerin ihtiyaç duyduğu tüm mineraller çözelti hâlinde bitkilere verilmekte
ve ideal büyüme sağlanmaktadır. Bu yöntemin klasik yetiştiriciliğe göre dezavantajı ise maliyetin yüksek olmasıdır.
Özel tasarlanmış plastik oluklara yerleştirilen marul bitkisi oluklardan akıtılan sıvı ile beslenerek büyütülmektedir
(Görsel 3.58). Oluk içerisinden akan hidroponik sıvının toplanıp yeniden kullanılması maliyetleri az da olsa düşüre-
bilir. Bunun yanı sıra toprak verimi düşmüş bazı seralarda çuval, plastik kova vb. kaplar içerisine torf vb. maddeler
konulur. Hazırlanan düzeneğe yetiştirilecek olan domates ve salatalık fideleri dikilir. Bu düzeneğe hidroponik sıvı
verilmesi ile bitkiler yetiştirilmektedir.

2.2. Su ve Minerallerin Ksilemde Taşınması
Topraktan alınarak ksileme ulaşan su ve mineraller, belirli kurallara göre taşınır. Suyun taşınması, osmozla ger-
çekleşir. Mineraller ise kolaylaştırılmış difüzyon ya da aktif taşıma ile ksileme ulaştırılır. Ksileme ulaşan su ve suda
çözünmüş minerallerin bitkinin üst kısımlarına taşınmasında kök basıncı, terleme, kohezyon kuvveti ve kılcallık et-
kilidir.

142