Page 35 - Fen Lisesi Fizik 10 | 2.Ünite

2. ÜNİTE BASINÇ VE KALDIRMA KUVVETİ

Askıda kalan cisimler, yüzen cisimlerdeki gibi taşma seviyesine SIRA SİZDE
kadar sıvı dolu bir kaba (taşırma kabı) bırakıldığında kapta ağırlık ar-
tışı olmaz. Çünkü taşan sıvının hacmi, cismin hacmine; taşan sıvının Eşit hacim bölmeli katı bir ci-
kütlesi ise cismin kütlesine eşittir. Görsel 2.83’te taşırma kabına bı- sim, d özkütleli X sıvısına bıra-
X
rakılan ve askıda kalan cisim ile taşırdığı sıvının hacim ve kütle ilişkisi kıldığında üç bölmesi batacak
görülmektedir. şekilde sıvı içinde yüzmektedir. X
sıvısının üstüne bu sıvıyla karış-
mayan d özkütleli Y sıvısı konulup
y
aynı cisim sıvı içine bırakıldığında
iki bölmesi X sıvısında üç bölmesi
m = m de Y sıvısında olacak şekilde as-
taşan
cisim
V cisim = V taşan sıvı kıda kalmaktadır.

d
y

Görsel 2.83: Taşırma kabı

ÖRNEK d x d x

Özkütleleri d ve 3d olan birbirine karış- Şekil I Şekil II
mayan sıvılar içine bırakılan eşit hacim böl-
d = d meli bir cisim dengede durmaktadır.
1 Buna göre d /d oranı kaçtır?
Buna göre cismin özkütlesi kaç d’dir? x y

d = 3d
2

ÇÖZÜM

Birbirine karışmayan sıvılar içine
bırakılan bir cismin hacminin bir kısmı
F üstteki sıvıda bir kısmı ise alttaki sıvıda
d = d k1
1
olacak şekilde dengededir. Bu durum-
da cisme her iki sıvı da ayrı ayrı kal-
F
dırma kuvveti uygular. Denge şartına
k2
göre bu kaldırma kuvvetlerinin büyük-
lüğü toplamı, cismin ağırlığına eşit ol-
G
malıdır. Yani cisim üzerine etkiyen net
d = 3d
kuvvet sıfırdır.
2
Buna göre
F + F = G olur.
k1 k2 cisim
Cismin her bölmesinin hacmi V kabul edilerek yukarıdaki
eşitlik açıldığında cismin özkütlesi aşağıdaki gibi hesaplanır.
d.V.g + 3d.2V.g = d .3V.g
c
7
= olur.
3
d c d

107