Page 40 - Fen Lisesi Fizik 10 | 2.Ünite

2. ÜNİTE BASINÇ VE KALDIRMA KUVVETİ
Özel Durumlar

NOT ALANI
Görsel 2.86’daki sıvı içinde
Dereceli silindir
yüzen boş bir dereceli silindirin
içine, özkütlesi sıvının özküt-
lesinden küçük olan bir cisim
bırakıldığında sıvı yüksekliği h
1
olsun. Cisim silindirden alınıp
h '
2
h ' sıvıya bırakıldığında yüzer. Bu
1 h
h 2
durumda kaptaki sıvı yüksek-
1
liği de h olsun. Yüzen cisimler
Kap
2
ağırlıkları veya üzerlerine etkiyen
kaldırma kuvveti kadar sıvının
Görsel 2.86: Sıvıda yüzen cisim
yerini değiştirdiklerinden cismin
kap içinde ya da doğrudan sıvı içinde olması sıvı yüksekliğini değiş-
tirmez. Her iki durumda da ağırlığı miktarınca sıvı yükselir. O hâlde
h = h olur.
2
1
Görsel 2.87’deki aynı de-
receli silindire, özkütlesi sıvının
özkütlesine eşit başka bir cisim
bırakıldığında sıvı yüksekliği yine
h olsun. Cisim, silindirin içinden
1
alınarak sıvıya bırakıldığında as-
h '
2
h ' kıda kalır. Bu durumda kaptaki
1 h
h 2
sıvı yüksekliği de h olsun. Askı-
1
2
da kalan cisimler, ağırlıkları veya
üzerlerine etkiyen kaldırma kuv-
veti kadar sıvının yerini değiştir-
Görsel 2.87: Sıvıda askıda kalan cisim
diklerinden yine cismin kap için-
de ya da doğrudan sıvı içinde olması sıvı yüksekliğini değiştirmez. O
hâlde h = h olur.
2
1
Görsel 2.88’deki gibi aynı
dereceli silindire özkütlesi, sı-
vının özkütlesinden büyük bir
cisim bırakıldığında sıvı yüksekli-
ğini yine h kabul edelim. Cisim,
1
silindirden alınıp sıvıya bırakıldı-
ğında batar. Bu durumda kap-
h '
h ' 2
1
h h taki sıvı yüksekliği de h olsun.
1 2 2
Cisim boş silindir içindeyken
ağırlığınca sıvının yerini değişti-
rir. Ancak doğrudan sıvı içerisine
Görsel 2.88: Sıvıda batan cisim
konulduğunda hacmi kadar ya
da kaldırma kuvveti kadar sıvının yerini değiştirir. Batan cisimler için
G > F olduğundan yer değiştiren sıvı hacmi azalır. O hâlde h > h
k
2
1
olur.
Her üç durumda da sıvı içindeki dereceli silindirden cisim alındı-
ğında silindirin toplam ağırlığı azalır. Bu nedenle kabın sıvıya batan
hacmi ve sıvı içindeki yüksekliği de azalır. O hâlde h ' > h ' olur.
1
2

112