Page 8 - Fen Lisesi Fizik 10 | 2.Ünite
P. 8

2. ÜNİTE                                                                                                                                                               BASINÇ VE KALDIRMA KUVVETİ

                      SIRA SİZDE                       ÖRNEK
                                                     2S yüzeyi üzerinde durmakta olan kesik koni şeklindeki tahta
                    Yarıçapları ve yükseklikleri eşit   parçası ters çevrilerek S yüzeyi üzerinde zemine bırakılıyor.
                 olan  K  konisi  ve  L  silindirinden
                 L’nin  yere  yaptığı  basınç  K’nin       S        2S          Bu  durumda  yere  uygula-
                 yere yaptığı basıncın iki katıdır.                          nan  basınç  ve  basınç  kuvveti
                                                                             nasıl değişir?


                                                          2S        S

                  h                   L
                                                       ÇÖZÜM
                         K
                                                                         S        2S
                        r           r



                   Buna göre cisimlerin özküt-                            2S       S
                 leleri oranı (d /d ) kaçtır?                          G=m.g    G=m.g
                               L
                            K
                                                                =  G  =  m.g       =  G  =  m.g
                                                             P ilk  2S   2S    P son  S     S
                                                    Tahta parçasının farklı yüzey üzerine oturtulması ağırlığını de-
                                                  ğiştirmez. Dolayısıyla basınç kuvvetinin büyüklüğü de değişmez.
                                                  Ancak  yere  temas  eden  yüzey  başlangıçtakinin  yarısına  düştü-
                                                  ğünden basınç iki katına çıkar.


                                                       ÖRNEK
                                                     Yarıçapları ve yerden yükseklikleri verilen silindirlerin yüzeye
                                                   yaptıkları basınçlar eşittir.
                                                                                    Buna  göre  silindirlerin
                                                        r                         özkütlelerinin oranı (d / d )
                      SIRA SİZDE                                 2r         h     nedir?              X   Y
                                                        X
                    Otomotiv  mühendislerinden                     Y        3h/2
                 oluşan bir ekip bataklık zeminde
                 batmadan  ilerleyebilen  bir  araç
                 tasarlamak istemektedir.
                    Buna  göre  mühendisler            ÇÖZÜM
                 tasarımlarında  aracın  hangi                               mg.     mg.
                                                                                       Y
                                                                               X
                                                                   =
                                                                G X
                                                                      G Y
                 özelliklerini  ön  plana  çıkar-    P = P ⇒                  ⇒  S X  =  Y S  (1) bağıntısı
                                                                       Y S
                                                      X
                                                          Y
                                                                S X
                 malıdır?                         elde edilir.
                                                     Kütle,  m = d.V  (2) bağıntısı ile ifade edilir.
                                                     (2)  nolu  bağıntı  (1)  nolu  bağıntıda  yerine  yazılırsa  aşağıdaki
                                                  bağıntı elde edilir.
                                                     d.V.g    =  d.V.g
                                                                    Y
                                                                 Y
                                                          X
                                                       X
                                                        S X        S Y
                                                     Bilinenler yerine konulup eşitlikteki g’ler sadeleştirilirse sonuç
                                                  aşağıdaki gibi bulunur.
                                                         π.r .5h     π.4.r .3h     d    3
                                                            2
                                                                          2
                                                      d .     2  = d .      2  ⇒    x         olur.
                                                                                      =
                                                       x
                                                          π.r 2    y   π.4.r 2     d y  5
                 80
   3   4   5   6   7   8   9   10   11   12   13