Page 9 - Fen Lisesi Fizik 10 | 2.Ünite

2. ÜNİTE BASINÇ VE KALDIRMA KUVVETİ

ÖRNEK SIRA SİZDE
Tabanı üzerinde düzgün yükselen cisimlerin yere yaptık- Her biri 2 cm çapa sahip dört
ları basıncın P = h.d.g bağıntısıyla da hesaplanabileceğini adet ayağı olan 10 kg’lık piyano
ispatlayınız. taburesinin yere uyguladığı basınç
P kadardır.
ÇÖZÜM Buna göre 80 kg kütleli pi-
Düzgün yükselen cisme örnek yanistin tabureye oturmasıyla
olarak boyutları a x a x h olan bir birlikte taburenin yere uygula-
kare prizmayı ele alalım. yacağı basınç kaç P olur?
h (Piyanistin tüm ağırlığını tabureye
verdiğini kabul ediniz.
g =10 m/s , π = 3 alınız.)
2
a a
Prizmanın zemine uygulayacağı basınç
G
P = P = m.g ……….(1) bağıntısı ile hesaplanır.

S
S
Prizmanın özkütlesi
d = m …………….(2) bağıntısı ile verildiğine göre bağıntıdan m
V
çekilip (1) bağıntısında yerine yazılırsa aşağıdaki eşitliğe ulaşılır.
d.V.g
P = S
Düzgün yükselen katılarda hacim, taban alanı ile yüksekliğin çar-
pımına eşittir. Gereken sadeleştirmeler yapılırsa
d.h.S.g
P = = bağıntısı elde edilir.
h.d.g
S
2.1.2. Durgun Sıvıların Basıncı

Sıvılar da katılar gibi belirli bir kütleye dolayısıyla belirli bir ağırlığa
sahiptir. Katıların ağırlıkları nedeniyle temas ettikleri yüzeye belirli bir
basınç uygulaması gibi sıvılar da aynı nedenle temas ettikleri yüzeye
basınç uygular.
Görsel 2.15’te suya atılan madenî 1 görülüyor. Dibe inen pa-
ranın üzerinde belirli bir sıvı basıncı meydana gelir. Paraya etki eden
sıvı basıncının hesaplanabilmesi için öncelikle paranın üstünde kalan
sıvının ağırlığının hesaplanması gerekir.
Madenî paranın üstünde
kalan sıvı Görsel 2.16’da gö-
rüldüğü gibi silindir şeklinde
bir hacim kaplar. Yüzeyi S
olan madenî paranın üzerin-
de yer alan h yüksekliğindeki h
sıvı, ağırlığı nedeniyle para-
ya belirli bir basınç kuvveti F
uygular. Sıvının para üstüne S
uyguladığı basınç kuvvetinin Görsel 2.15: Suya atılan Görsel 2.16: Para üze-
büyüklüğü aşağıdaki bağın- madenî para rindeki su kütlesi
tıyla hesaplanır.
F = G = m.g = d .V .g = d .S.h.g
sıvı
sıvı
sıvı

81