Page 20 - Fen Lisesi Fizik 9 | 3. Ünite

Soru: Sürtünmesi önemsiz yatay düzlemde kütlesi
3 kg olan cisme şekildeki kuvvetler etki etmektedir. F3 = 8 N m = 3 kg F2 = 14 N
2
Cismin ivmesi kaç m/s dir? (g= 10 m/s ) F1 = 6 N
2

Cevap: Cisme etkiyen kuvvetlerin tamamı gösterilecek olursa ağırlık
( G ) ve zeminin uyguladığı tepki ( N ) kuvvetlerini de saymak gere- N
kir. Ancak hareket doğrultusuna dik olduklarından hem de düşey
doğrultudaki bileşke sıfır olduğundan cismin hareketini etkilemez. m= 3 kg

F 1
G = m $ g = 3 10$ = 30 N F 3

G = N olur. F 2

3 kg’lık kütle şekildeki üç kuvvetin etkisinde olduğundan;

F net = F 1 + F 2 + F 3 G

F net = 14 + 68- = 12N

Fnet = m $ a
12 = 3$ a
a = 4 m/s 2

Newton’ın Üçüncü Yasası (Etki-Tepki Yasası): Üçüncü yasa, birbiri ile etkileşim hâlinde bulunan cisimlerin
durumunu açıklar. Bu yasaya göre iki cisim etkileşiyorsa birbirine etkiyen kuvvetlerin büyüklükleri eşit ve zıt
yönlüdür. Etki ve tepki kuvvetleri aynı cisim üzerinde değildir. Bu yüzden etki tepki kuvvetlerinin bileşkesi
alınamaz.

3� 3� 3� Etki ve Tepki Kuvvetleri

İki cisim birbiriyle etkileştiğinde birbirlerine kuvvet uygular. Çekiç, çiviyi tahtaya çakacak şekilde etki kuvveti
uygularken çivi de çekici geri zıplatacak şekilde tepki kuvveti uygular (Görsel 3.10).

Topa tekme attığınızda, duvara yaslandığınızda, bir ipi çektiğinizde, market arabasını ittiğinizde hissettiğiniz
kuvvetler tepki kuvvetleridir. Etki kuvvetleri ise temas hâlindeki diğer cisme uygulanır.

MERAKLISINA

“Isaac Newton ve Bilim Devrimi” konu-
F 2 lu makale (S. 86)

F 2
F 1 çekicin çiviye uyguladığı kuvvet
F 2 çivinin çekice uyguladığı kuvvet F 1 =- F 2
F 1
F 1

Görsel 3�10: Çekiç ile çivi arasındaki kuvvetler

74