Page 21 - Fen Lisesi Fizik 9 | 3. Ünite

ARAŞTIRMA KÖŞESİ

Günlük yaşamınızdan etki-tepki kuvvetlerine örnekler veriniz.
Bir cismin Dünya üzerindeki Kutup ve Ekvator bölgelerinde yere bırakıldığı düşünülürse bu bölgelerde
cisme etki eden tepki kuvvetlerini karşılaştırınız.

OKUMA METNİ

Isaac Newton

25 Aralık 1642’de Woolsthorpe’ta (Vuilsintorb) (Lincolnshire (Linkılnşayr)) doğan Isaac Newton, Grant-
ham’da King School’da (Grentım King Skul) okula başlamış, eğitimini 1661’den itibaren Cambridge Tri-
nity College’da (Kembriç Trinity Kalıç) sürdürmüştür. Trinity College’dayken Isaac Barrow (Ayzek Barrov)
adında seçkin bir matematik profesöründen ders almış, öğrencisinin çok yetenekli olduğunu anlayan
Barrow, kürsüsünü ona bırakmak için görevinden istifa etmiş ve böylece Newton’un öğretim üyesi ol-
masına ve henüz yirmi altı yaşındayken Lucasian (Lukejyan) Matematik Kürsüsü’ne seçilmesine olanak
tanımıştır. Üniversitenin 1665’teki büyük veba salgını nedeniyle kapanmasından dolayı, annesinin Wo-
olsthorpe’taki evine çekilen Newton burada evrensel çekim yasasını keşfetmiş, ışığın özellikleri ve doğa-
sı üzerine çok sayıda deney yapmış, Galileo’nun (Galileyo)yer bilimiyle; Kepler’in gök kuramını birleştiren
evrensel mekâniğin ilkelerini geliştirmiştir. Newton, temel düşüncelerini
ve matematiksel kanıtlarını geliştirdiği deneysel araştırma ürünü olan bu
çalışmalarının sonuçlarını iki temel yapıtında kaleme almıştır. Önce mekâ-
niğin ve kozmolojinin sorunlarını tartıştığı büyük yapıtı Philosophiae Natu-
ralis Principia Mathematica’yı (Filozofiya Naturali Prinsipiya Meysömetikö)
(Doğa Felsefesinin Matematik İlkeleri, 1687), ardından da gün ışığının bize
beyaz görünmesine karşın, aslında pek çok rengin karışımından oluştuğu-
nu belirten buluşunun yer aldığı Opticks (Optik, 1704) adlı kitabını yayım-
lamıştır (Görsel 3.11). Bu iki kitap 17. yüzyıl biliminin gelişimini doğrudan
etkileyen temel bilim eserleridir. Öyle ki Newton bu kitaplarında hem fizik
bilimine doğrudan katkı getirmiş, hem de bilimin ne tür bir araştırma süre- Görsel 3�11: Philosophiae
ciyle ilerleyebileceği konusunda yetkin örnekler vermiştir. Yaşamının sonla- Naturalis Principia Mathematica
rına doğru teoloji ve simya konularına da ilgi göstermiş olan Newton, hiçbir (Doğa Felsefesinin Matematik
bilim insanına nasip olmayan bir üne sahip olarak 1727’de ölmüştür [3.1]. İlkeleri) kitap kapağı
(Düzenlenmiştir.)

Soru: Aynı işaretli kutupları birbirine dönük olacak şekilde eğik düzlem üzerine bırakılan mıknatıs-
lar dengededir. Serbest cisim diyagramı üzerinde cisme etki eden kuvvetleri çiziniz.

Cevap:
N

S
F 12
F 12

N1 G1 eğik düzlem S

N
N2
G2

75