Page 76 - Fizik 11 | 1.Ünite

KUVVET VE HAREKET

106. ÖRNEK
Şekildeki gibi sürtünmesiz sistemde h yüksekliğinden serbest bırakılan 2m kütleli cisim önüne çıkan
m kütleli oyun hamurlarına yapışarak h' yüksekliğine çıkmaktadır.

2m

h h'
m m

Buna göre

a) h' kaç h olur?
b) Mekanik enerji % kaç azalmıştır?

ÇÖZÜM

a) Cisim, h yüksekliğindeyken potansiyel enerjiye sahiptir. Serbest bırakıldığında sahip olduğu po-
tansiyel enerji, kinetik enerjiye dönüşür. Buna göre

.
. .
2
2m g h = 1 2m V h = V g 2 olur.
2
2
Çarpışma sırasında toplam çizgisel momentum korunacağından
V
P 1 + P 2 + P 3 = P ortak ( 2m . V + m . 0 + m . 0 = 4m . V' ( V' = 2 olur.
Birbirine yapışan cisimler V' büyüklüğünde hız ile h' yüksekliğine kadar çıkabildiklerine göre
1 4 m $ V = 4 $ $ V 2 1 V 2 h bulunur.
2
l
l
2 l mghl ( h = b 2 l 2 g = 8 g ( h = 4
b) E = 2m . g . h
ilk
h
E = 4m . g . 4 = m . g . h
son
E kayıp = 2m . g . h – m . g . h = m . g . h olduğundan sistemin mekanik enerjisi % 50 azalmıştır.

107. ÖRNEK

Kaykayla birlikte kütlesi 9m olan bir çocuk, kaykay üzerinde durgun hâldey-
ken elindeki m kütleli topu V büyüklüğünde hızla yatay doğrultuda ve ileriye
doğru fırlattığında kaykayın son hızının büyüklüğü kaç V olur?

ÇÖZÜM

Çocuk topu attığı anda toplam çizgisel momentum korunacağından
P ilk = ' P son ( 0 = m ∙ V + 9m ∙ V son ( V = - V olur ve kaykay çocukla birlikte geriye doğru hare-
9
son
ketlenir.

178