Page 20 - Fizik 12 | 1.Ünite

1. ÜNİTE: ÇEMBERSEL HAREKET

 Örnek
Sürtünme katsayısı k = 0,5 olan sürtünmeli tabla, düşey eksen etra-
fında ~ = 2,5 rad lik açısal hızla şekildeki gibi döndürülmektedir.
s

~ = 2,5 rad/s

K L

Buna göre tabla üzerine bırakılmış m kütleli türdeş K ve L cisim-
N
lerinin hareketleri için ne söylenebilir? (g = 10 kg )

 Çözüm

Tabla üzerine bırakılan herhangi bir cismin kaymadan dönebilmesi için
N
cisme etki eden merkezcil kuvvet, cisimle yatay düzlem arasındaki
sürtünme kuvvetine eşit ya da statik sürtünme kuvvetinin en büyük
değerinden küçük olmalıdır. Tabla üzerine bırakılan cismin 2,5 rad lik
F Sürtünme s
çembersel hareket yapabilmesi için öncelikle sahip olması gereken en
büyük yarıçapı hesaplanmalıdır.
m�g = k N = k mg $
F
$
$
Srtnmeüü
F Srtnmeüü $ F M
2
$
$
km g $ m $ ~ r $
2
$
, 05 10 $ , 25 $ r

5 $ , 6 25 $ r
5 r
, 625 $
20
25 $ r
08 ý r olmaldý . r
, m $
Buradan anlaşılan tabla üzerindeki cisimlerin kaymadan düzgün çem-
bersel hareket yapabilmesi için yörünge yarıçapları en fazla 80 cm
olmalıdır.
~
K cismi kaymadan düzgün çembersel hareketine devam ederken
L cisminin yarıçapı 100 cm olduğu için cisim dışa doğru kayar.

 Örnek

2 kg Sürtünme katsayısı 0,5 olan şekildeki tabla, düşey eksen etrafında
50 cm ~ açısal hızıyla döndürülüyor. Tabla üzerinde 2 kg kütleli cisim, kay-
madan dönerken aynı zamanda ipin diğer ucundaki 4 kg kütleli cismi
m�g
dengelemektedir.

Buna göre cisimlerin dengede kalabilmesi için tablanın açısal hızı
N
4 kg en fazla kaç rad olmalıdır? (g = 10 kg )
s

34 12. SINIF FİZİK