Page 25 - Fizik 12 | 1.Ünite

2. BÖLÜM: DÖNEREK ÖTELEME HAREKETİ

1.2.1. Öteleme ve Dönme Hareketi Arasındaki İlişki

Hareket, fizik biliminin önemli bir konusu olmasının yanında günlük
hayatın da vazgeçilmez bir parçasıdır. Çevredeki canlıların, araçların
ya da nesnelerin hareketleri özelliklerine göre öteleme, dönme veya
titreşim hareketi olarak adlandırılır.
Doğrusal yörüngede hareket eden bir uçağın, yürüyen merdivenin üze-
rindeki insanların (Görsel 1.8), bir fabrika bandında taşınan kolilerin
yaptığı hareket öteleme hareketidir.

Öteleme hareketi yapan bir cismin tüm noktaları hareket düzlemine
paralel olacak şekilde hareket eder ve cisim üzerindeki tüm noktaların
hızı aynıdır.

Rüzgâr enerjisinin elektrik enerjisine dönüştürülmesinde kullanılan tür-
bindeki pervane hareketi (Görsel 1.9) ve çamaşır makinesindeki tam-
burun hareketi gibi sabit bir eksen etrafında gerçekleşen hareketler Görsel 1.8: Yürüyen merd�ven
dönme hareketidir.

Görsel 1.9: Rüzgâr türb�n�

Sabit bir eksen etrafında dönen bir cismin üzerindeki tüm noktalar,
çembersel hareket yaparken sadece dönme ekseni üzerinde kalan
noktalar olduğu yerde döner. Hareket hâlindeki araçların tekerlekleri
dönme ve öteleme hareketini aynı anda gerçekleştirir.

Görsel 1.10: Hareket hâl�ndek� araç
Araç ve sürücü öteleme hareketi yaparken aracın tekerlekleri hem
dönme hem de öteleme hareketi yapar (Görsel 1.10). Tekerleklerin
yapmış olduğu bu harekete dönerek öteleme hareketi denir.

12. SINIF FİZİK 39