Page 43 - Fizik 9 | 3.Ünite

guladığında B cismi de A cismine eşit büyüklükte fakat zıt yönde bir
tepki kuvveti uygular.” ifadesiyle açıklamıştır. Şekil 3.3.3’te temas
hâlindeki A ve B cisimleri bir kuvvet ile itildiğinde; A cismi, B’ye bir
etki kuvveti uygularken B cismi de A’ya bir tepki gösterecektir.

Cisimleri iten kuvvet
A B
(
N(Tepki) FEtki )
Şekil 3.3.3: A ve B cisimleri arasındaki etki-tepki kuvvetleri

Şekil 3.3.3’te F etki kuvvetini, N tepki kuvvetini göstermektedir.
Her iki kuvvet arasında vektörel olarak,
F =- N
eşitliği vardır. Bu eşitliğe göre kuvvetlerin büyüklükleri eşit, aynı doğ-
rultuda ve zıt yönlüdür.

örnek soru çözüm

a) Etki ve tepki kuvvetlerinin büyüklükleri bir-
birine eşittir. Bu nedenle genç ve çocuğa
etki eden kuvvetlerin büyüklükleri eşit olur.
b) Eşit büyüklükte kuvvete maruz kalan genç
ve çocuktan, kütlesi küçük olan çocuk daha
büyük ivme kazanır.

Buz üzerinde durmakta olan 60 kg kütleli genç
ile 25 kg kütleli çocuk birbirlerini zıt yönlerde
iterlerse
a) Kime etki eden kuvvetin şiddeti daha büyük
olur?
b) Kim daha büyük ivme ile hareket eder?

örnek soru çözüm

Tepki

Etki

Atlar tarafından çekilen, binek ya da yük taşı-
ma amacıyla kullanılan araçlara at arabası adı Etki kuvveti; atın, yolcunun oturduğu bölüme
verilir. At, yolcunun oturduğu tekerlekli kısma uyguladığı çekme kuvvetidir. Tepki kuvveti
çekme kuvveti uygularken bu kısım da ata bir de yolcunun oturduğu kısmın ata uyguladığı
tepki kuvveti gösterir. kuvvettir. Etki ve tepki kuvvetleri aynı cisim
Etki kuvveti, tepki kuvvetine eşit büyüklükte üzerinde etki etmez. Bu nedenle bu kuvvetlerin
ve zıt yönde olduğuna göre at arabası nasıl bileşkesi alınmaz. Etki kuvveti nedeniyle yolcu
hareket eder? hareket ederken tepki kuvvetine maruz kalan at
yorgunluk hisseder.

HAREKET VE KUVVET 147