Page 48 - Fizik 9 | 3.Ünite

Meraklısın a Duran bir cismin harekete geçirilmesinin, cismin hareketine de-
Bilgi vam ettirilmesinden daha zor olduğu günlük hayatta gözlemlenebilir.
Örneğin ev içerisinde eşyaların yeri değiştirilirken (Görsel 3.4.1) eş-
Araçlar hava direncine en az
maruz kalacak şekilde dizayn yaları harekete geçirmenin zor, hareketine devam ettirmenin daha
edilir. Bu, yakıt tasarrufu kolay olduğu deneyimlenmiş olabilir. Bunun nedeni hareketsizken
açısından önemlidir. Ayrıca ve hareket ederken cisme etki eden sürtünme kuvvetinin birbirinden
araçlar camı açık olarak farklı olmasıdır. Sürtünme kuvveti, statik ve kinetik sürtünme kuvveti
hareket ederken belli bir hızı olmak üzere ikiye ayrılır.
aştığında camdan içeri giren
havanın sebep olduğu türbü-
lans sürtünme kuvveti olarak
aracın hareketini zorlaştırır.

Görsel 3.4.1: Dolabı iten adam

Sürtünme Kuvveti

Statik Sürtünme Kinetik Sürtünme
Kuvveti Kuvveti

Yatay zeminde durmakta olan cisme etki eden sürtünme kuvveti
sıfırdır. Cisim hareket etmeye zorlandığında sürtünme kuvveti orta-
ya çıkar. Cisim harekete geçmediği takdirde, uygulanan kuvvet arttı-
rılır. Kuvvet arttırıldığında cisme etki eden sürtünme kuvveti de artar
ve bir maksimum değere ulaşır. Cisme ancak bu maksimum değer-
den daha büyük bir kuvvet uygulandığında cisim harekete geçirilir.
Duran cismin harekete geçiş anına kadar etki eden sürtünme
kuvvetine statik sürtünme kuvveti adı verilir. Statik sürtünme kuv-
vetinin sabit bir değeri yoktur. Büyüklüğü cisme uygulanan kuvvete
bağlı olarak değişir. Bu değişim Grafik 3.4.1’de verilmiştir.

f s
fs - maks.

fs = F
fk = k.N

F
0
Statik Bölge Kinetik Bölge
Grafik 3.4.1: Sürtünme kuvvetinin cisme uygulanan kuvvete bağlı değişimi grafiği

152 HAREKET VE KUVVET HAREKET VE KUVVET