Page 38 - Fizik 9 | 3.Ünite

lanması veya yavaşlaması durumlarında önemli bir etkendir. Yüklü
kamyonun hareket ettirilmesi veya durdurulması için daha çok ener-
jiye ihtiyaç olması onun eylemsizliği ile ilgilidir. Benzer şekilde deniz
taşımacılığında büyük yük gemilerini (Görsel 3.3.5) ve tankerleri ha-
rekete geçirmek ve durdurmak zordur. Örneğin yüklü bir gemi dur-
durulmak istendiğinde motorları limandan 25–30 deniz mili uzakta
iken kapatılır. Eylemsizliği onu limana kadar taşımaya yeter.

Görsel 3.3.5: Yük gemisi

Astronomi, matematik, felsefe, fizik, kimya, tıp ve müzik gibi pek
çok alanda yüzyıllar boyunca söz sahibi olan İbn-i Sîna (980-1037),
mekanikle de ilgilenmiş, Newton’dan yaklaşık 700 yıl önce eylemsiz-
lik ilkesini açıklamıştır. Kasr-i meyl (hareket etme isteği) kavramını
ortaya koyan İbn-i Sina, engelleyici bir durum olmaması halinde ci-
sim sürekli hareket edebilir diye açıklamıştır.
SIRA SİZDE 23

Tabloda verilen cisimlerin dengelenmiş/dengelenmemiş kuvvetler etkisinde olup olmadığı-
na karar vererek ilgili kutucuğa √ (tik) atınız.

Dengelenmiş Kuvvet Dengelenmemiş Kuvvet

a) Kalkıştan 90 km/h hıza
ulaşıncaya kadar geçen
zaman içinde otomobil
b) Ağaçtan düşmekte olan
armut
c) Havada sabit hızla ilerle-
mekte olan helikopter
ç) Gerilmiş yayın ucundaki
ok
d) 80 km/h hızdan durunca-
ya kadar geçen zaman
içinde araba

142 HAREKET VE KUVVET HAREKET VE KUVVET