Page 36 - Fizik 9 | 3.Ünite
P. 36
Meraklısın a 3.3.1 EYLEMSİZLİK PRENSİBİ, DİNAMİĞİN TEMEL PRENSİBİ
Bilgi VE ETKİ-TEPKİ PRENSİBİ
Newton, Evrensel Çekim İnsanların, hareketin doğal olduğu bir evrende yaşadığını söyle-
Kanunu’nu geliştirirken yen Newton, 17. yüzyılda yazdığı Principia (Prinsipia) adlı eserinde
Johannes Keppler’in (Yohan üç hareket kanunundan bahsederek mekaniğin temelini atmıştır.
Kepler) üç ciltlik kaybolmaya Newton’ın Hareket Kanunları olarak anılan bu kanunlar ile günlük
yüz tutmuş eserinden fayda- hayatta gerçekleşen bütün mekanik hareketler açıklanabilmektedir.
lanmıştır. Keppler, Tyco Bra-
he’nin (Tiko Brahe) gözlem- Gezegenler arası mesafelerin hesaplanmasından uzay mekiklerinin
lerine dayanarak hazırladığı fırlatılma şartlarına kadar pek çok bilimsel çalışma bu yasalar ışığın-
eserinde gezegenlerin Güneş da gerçekleştirilmektedir.
etrafındaki hareketlerinin Çocuklar tarafından sevilerek oynanan misket (Görsel 3.3.1)
yörüngelerini açıklamıştır. oyununun tarihçesinin MÖ 4000’li yıllara kadar uzandığı düşünül-
Bilim tarihinde Tyco Brahe, mektedir. Misket kalıntılarıyla Ortadoğu ve Avusturya gibi dünyanın
ilk kez veri toplayarak bu
verilerden genel bir hükme farklı bölgelerinde karşılaşılmış, en eski kalıntılara ise Mısır’da ula-
varmaya çalışan bilim insanı şılmıştır. Farklı şekillerde oynanan misket oyununun en bilinen şekli
olarak tanınmaktadır. misketlerin birbirine çarpıştırılarak belirli bir bölgeye toplanmasını
sağlamak şeklindedir. Oyuncunun kendi misketini diğer miskete uy-
gun açı ve hızla çarptırması çok önemlidir. Bütün bunları etkileyen
Meraklısın a etken misketin üzerinde bulunduğu zemindir. Sürtünmenin fazla ol-
Bilgi ması çarpma hızını etkileyeceği gibi, misketin hareketinde sapmala-
ra da neden olur. Uzayda misket oynamak daha mı kolaydır?
Günümüzde Newton Meka-
niği olarak bilinen Newton
Kanunları makroskopik
ölçekteki cisimlerin hareket-
lerini açıklamakta oldukça
başarılıdır. Mikroskopik
ölçekte ise geçen yüzyılda
geliştirilmeye başlanan
Kuantum Mekaniği ve Eins-
tein’ın Rölativite Teorileri ba-
şarılı açıklamalarda bulunur.
Görsel 3.3.1: Misketler
Uzay boşluğunda sürtünme olmadığı için misket oynamak daha
kolay gibi gelebilir. Ancak bir misket uzay boşluğuna, hiçbir gök cis-
minin etkisinde kalmayacağı bir yörüngede fırlatılacak olursa fırlatıl-
ma hızı ile sonsuza kadar hareketine devam edecektir.
Gök taşlarının atmosfere girerek Dünya yüzeyine
düştüğü gibi misket de bir gök cisminin kütle çekim ala-
nına girerse o gök cisminin çekim etkisinden dolayı gök
cismine doğru hızlanarak hareket eder (Görsel 3.3.2).
Gök cisminin miskete uygulayacağı kütle çekim kuv-
veti, misketin hızlanmasına sebep olan etki kuvvetidir.
Misket ulaştığı en son hız ile gök cisminin yüzeyine
çarpar. Bu çarpma esnasında yüzeye bir etki kuvveti
uygulamış olur. Uygulanan bu kuvvet kadar gök cismi
de misket üzerine tepki kuvveti uygular.
Görsel 3.3.2: Gök taşları
140 HAREKET VE KUVVET HAREKET VE KUVVET
