Page 302 - Tarih 9 | Kavram Öğretimi Çalışması

CEVAP ANAHTARLARI TARİH 9
Kavram Öğretimi

3. Yönerge:
Çalışma No.: 58
Kazı veya araştırmalarla ortaya çıkarılmış olan, bazen de rast
gelinerek bulunan, eski çağlardan kalma ve yapıldığı döneme 1. Toplumlar, hayatlarında büyük yankılar uyandırmış
ait bilgiler veren eşyalara arkeolojik buluntu denir. kahramanları veya tarihî olayları anlatagelmiştir. Bu anlatılar
kuşaktan kuşağa aktarılarak varlığını sürdürmüştür. Kuşaktan
Çalışma No.: 54 kuşağa aktarılmada büyük bir rol üstlenen sözlü kültür,
toplumsal hafızanın korunmasını sağlamıştır. Sözlü gelenek;
1. Yönerge: kültürün korunması ve aktarımını efsane, destan, mit, öykü,
masal, âşıklar ve ozanların anlatıları gibi türler üzerinden
1. görsel: Mısır hiyeroglifi gerçekleştirmiştir.
2. görsel: Sümer çivi yazısı
3. görsel: Çin Seddi 2. Günümüzde sözlü kültür ürünleri değişikliğe uğramakla
4. görsel: Osmanlı Devleti- Sultanahmet Camii birlikte hâlâ varlığını devam ettirmektedir. Yöreden yöreye
değişiklik göstermelerine rağmen sözlü kültürün ana hatları
2. Yönerge: aynıdır. Günümüzde köylerde oynanan köy seyirlik oyunları
1. İnsanlığın geçmişte ve günümüzdeki somut ve soyut birikim- herhangi bir metin olmadığı hâlde hâlâ devam eden sözlü kültür
lerinin tamamı medeniyetin temelini oluşturur. Uygarlıklar, örneklerinden biridir. Yine annelerin çocukları için seslendirdiği
kendine has toplumsal, ekonomik, siyasi örgütlenme, ortak ninniler bu kültürün devamı niteliğinde ürünlerdir. Destanlar,
coğrafya, ortak duygu ve kültürleriyle hareket ederek varlığı- Meddah, Karagöz-Hacivat, Ortaoyunu sözlü kültürün ürünleri
nı devam ettirir. (öğrencinin bilgi birikimiyle öznel cevaplar olarak günümüzde varlığını sürdüren ürünlerdir.
vermesi beklenir.). 3. Tarihî olaylar cereyan ettikleri toplum içerisinde birtakım
2. Toplumlar yerleştiği coğrafyanın özelliklerine göre ekono- etkiler bırakmaktadır. Bu etkinin bir yansıması olarak da bir
mik, siyasi ve kültürel değerler geliştirir. Örneğin; deniz kena- sözlü kültür üretiminin (folklor ürününün) meydana gelmesi
rına veya başka su kaynakları çevresine yerleşen toplumların doğal bir süreçtir. Örneğin uzun süre devam etmiş, büyük
barınma, beslenme, geçinme ve yaşama biçimleri ile dağlık acılara sebep olmuş savaşlar ve göçler sonunda oluşan destanlar
alanlara yerleşen toplumların yaşam koşullarının farklı olması ve toplumu derinden etkileyen ölüm olayları karşısında yakılan
gibi. ağıtlar, sosyal ve siyasi olayları veya olayların kahramanlarını
konu alan türküler bunların en basit örneklerdir. Tarihçiye
yardımcı olan ve malzeme sunan bir alan olan sözlü kültür
Çalışma No.: 55
bahsi edilen hadiseleri kuşaktan kuşağa aktararak bir anlamda
1. Kazı sonucunda elde edilen değirmen taşı, orak, saban gibi tarihe kaynaklık etmektedir.
malzemeler insanların ekip biçerek tarımsal faaliyetlerinde
bulunduklarını belgeler. Ayrıca değirmen taşı gibi malzemeler Çalışma No.: 59
işleyerek üretim yapıldığını da gösteren önemli bulgulardır.
1. Sümerler, MÖ 4000-MÖ 2000 yılları arasında Mezopotamya
2. Tarih öncesi devirde yazı icat edilmediğinden insanlar ne tür bölgesinde yaşamış bir uygarlıktır. Dünyanın bilinen en
faaliyette bulunduklarını mağara duvarlarına ve kayalara çizdikleri eski uygarlıklarından biri olarak kabul edilir. Mezopotamya
resimlerle ifade etmişlerdir. Yaptıkları taş yapıtlar, heykeller medeniyetinin temelini Sümerler atmıştır. Sümerler kurdukları
onların sosyal ve kültürel hayatı hakkında bilgi vermektedir. şehir devletlerinde yazı, dil, tıp, astronomi gibi pek çok alanda
3. Verilen görsellerde tarih öncesi dönemlerde insanların hayatını önemli gelişmeler göstermişlerdir. Ziggurat adı verilen çok katlı
sürdürdükleri alanlar bulunmaktadır. İnsanların hayatta hangi tapınaklar inşa etmişler ve bu tapınakların bir katını tahıl ambarı
hayvanlarla etkileşim içerisinde oldukları anlatılmaktadır. olarak kullanmışlardır. Sümerlerin ilk dönemlerden itibaren
Hayatları hakkında farklı çizim ve görseller aracılığıyla bize bilgi şehirleşmeleri, bilim ve teknik alanda önemli çalışmalara
aktarımında bulunmuşlardır. öncülük etmeleri, canlı bir ticari hayatın oluşu, bulundukları
coğrafyanın tarıma elverişli olması nedeniyle ihtiyaç fazlası
ürün elde etmeleri ve bu ürünleri düzenli bir şekilde muhafaza
Çalışma No.: 56 etme ihtiyacı yazıyı geliştirmelerinde etkili olmuştur.
1. Yazılı belgeler olmasaydı geçmişteki insanların sosyal, kültürel, 2. İlkçağ uygarlıklarında bölgeler ve toplumlar arasındaki
ekonomik ve siyasi faaliyetleri hakkındaki bilgilerimiz eksik etkileşim ancak direkt temasla mümkün olmuştur. Bu anlamda
kalırdı. Bilimsel gelişmeler ilerlemez, kültürel aktarım eksik ticaret, önemli bir aktarım aracı olmuştur. Sümer çivi yazısı
kalırdı. Yazı kültür olmasaydı bulduğumuz bulgulara göre hareket Asurlu tüccarlar aracılığıyla Anadolu uygarlıklarına taşınmıştır.
eder, eşyalar arasında karşılaştırma yaparak tahminde bulunurduk. Bazen de devletler arasında yaşanan savaşlar, çeşitli nedenlerle
yaşanan göçler kültürel aktarımın aracı olmuştur.
2. Yazılı kültür tarih araştırmalarında daha gerçekçi ve açıklayıcı
belgelere ulaşmamızda etkin rol oynamaktadır. Yazılı belgeler 3. Yazı ile kayıt altına alınan bilgiler daha kalıcı ve daha güvenilir
ışığında tarihi olayları daha iyi anlıyor, analiz ve yorum yaparak olur. Sözlü taahhütler zamanla unutulabilir veya değişikliğe
fayda sağlıyoruz. uğrayabilir. Bu nedenle toplumlar ilk çağdan itibaren önemli
gördükleri her durumu yazılı olarak kayıt altına almıştır. Yazı
kültürel aktarımın da en etkili unsurlarından biridir.
Çalışma No.: 57
1. İnanç, doğa olayları, kültürler arasındaki etkileşim, savaşlar, Çalışma No.: 60
büyük kahramanlar ve önemli tarihî olaylar vb. mitolojiye temel
teşkil eden unsurlardır. 1. Taşlar, kil tabletler, yüzeyi düzleştirilmiş kaya parçaları, toprak
veya seramikten çanak çömlek parçaları, madenlerden elde edilmiş
2. Hıdırellez, mezar kültürü, al karısı, belirli yerlerin kutsanması, tuz düz yüzeyler, palmiye yaprakları, ağaç kabukları, ahşap yüzeyler,
çevirme, kurşun dökme gibi örnekler sosyo-kültürel hayatımızdaki fildişi, kemik, hayvan kabuk ve organları, keten bezi, papirüs,
mitolojik unsurlara örnek olarak gösterilebilir. bambu, deri, parşömen, ipek ve son olarak kâğıt yazı zemini olarak
3. İnsanın hayatındaki diğer insanlara duyduğu güven, karşılıklı kullanılmıştır. Yazı zemininin hazırlanması ve yazı için farklı
inanç ve adalet duygularının sorgulanmasından yola çıkan film dönemlerde farklı araç ve boyama teknikleri kullanılmıştır.
olan Nar, Nerdesin Be Birader? ve Kutsal Geyiğin Ölümü,
Çağdaş Odysseus ve Agamemnon Hikâyeleri, Herkül, Ben Hur
gibi filmler mitolojik bir örgüye sahip filmlerdir.

299