Page 316 - Tarih 9 | Kavram Öğretimi Çalışması

CEVAP ANAHTARLARI TARİH 9
Kavram Öğretimi

3. Ülke içerisinde yıkıcı faaliyetlerde bulunan örgütlerin yaptıkları
Çalışma No.: 145 eylemler öncelikli olarak toplum düzeninin bozulmasına sebep
olmaktadır. Aynı zamanda devlet otoritesine, devletin iç ve dış
1. Yönerge:
siyasetine de zarar vermektedir. Selçuklu dönemini göz önünde
1. Ahmet Yesevi’nin kurduğu Yesevilik tarikati Türklerin İslam- bulundurduğumuzda bâtıniler yüzünden yaşanan iç karışıklıklar
laşma sürecine katkı sağlamış ve halifeleri aracılığı ile geniş aynı zamanda dış ilişkileri ve fetih hareketlerini de olumsuz
bir coğrafyada yayılma göstermiştir. Ahmet Yesevi’nin ka- etkilemiştir.
leme aldığı Divan-ı Hikmet , Yesevi kültürünü ortaya koyan
önemli bir kaynak olmuştur.
Çalışma No.: 149
2. Tasavvuf anlayışı çerçevesinde İslamiyetin geniş kitlelere ta-
nıtılması ve yayılmasında etkili olmuştur. 1. Devletin başındaki kişi hükümdar olsa da bütün işleri tek başına
yürütmesi çok zordur. Dolayısıyla divan-ı saltanat ve bu divana
bağlı alt divanlar arasında görev dağılımın yapılması sayesinde
Çalışma No.: 146 devlet yönetimi kolaylaşmıştır. Böylece mali, askerî, adli, idari
işler aksamadan yürütülmüştür.
1. Ortak yanları aynı milliyetten olmalarıdır. Farklılık ise isimlen-
dirilmelerinden kaynaklanmaktadır. Mâverâünnehirli yerli Müs- 2. Devlet yönetiminde işinde uzman kişilerin görevlendirilmesi
lümanlar, X. yüzyıldan itibaren İslamiyet’e geçen Oğuzları gay- sayesinde ülke daha başarılı bir şekilde yönetilir. Ülkenin yöne-
rimüslim Oğuzlardan ayırt etmek için onlara “Müslüman Türk” tilmesinde sağlanan başarı, merkezi otoritenin de güçlenmesini
anlamında Türkmen demişlerdir. sağlar. Yönetimde iş bilmeyen kişilerin görevlendirilmesi du-
2. Müslüman topluluklarla, Selçuklularla, Moğollarla, Bizansla. rumunda ise zamanla merkezi otorite güç kaybeder ve devletin
zayıflaması kaçınılmaz olur.
3. Moğolların gelmesi üzerine Horasan, Azerbaycan, Irâk-ı Acem
ve Arrân’da yaşayan Türkmenlerin hepsi veya çoğu Anadolu’ya 3. Divan-ı Saltanatın işleyişi, ele aldığı konular, verilen kararlar ve
göç etti. Anadolu’da Türk nüfusunun artması ve Türkleşme süre- yapılan uygulamalar göz önünde bulundurulduğunda günümüz-
ci hızlandı. Anadolu. 1071 Malazgirt Savaşı’nın ardından on yıl deki bakanlar kuruluna benzetilebilir.
içinde Türkler, Adalar Deniziʼne ve Marmara’ya kadar uzanan
bütün Anadolu’yu fethettiler.
Çalışma No.: 150
Çalışma No.: 147 1. Yönerge:
1. Gök Tanrı dini de İslamiyet’te olduğu gibi tek tanrı inancına Divan-ı Divan-ı Divan-ı Divan-ı Divan-ı
dayanmaktadır. Ahiret inancı vardı ve ataların ruhlarının azapta Saltanat İstifa Tuğra İşraf Arz
kalmaması için yılın belirli günlerinde Tanrı adına kurbanlar ke-
silirdi. Hırsızlık, yalancılık, adaletsizlik yasaktı. Temizliğe önem
verilirdi. En önemli değerlerinden biri vatan sevgisiydi. Cihan Büyük Selçuklular’da devlet işlerinin görü- x
şülüp karara bağlandığı kurumdur.
hâkimiyeti ülküsü vardır.
2. Türkleri diğer milletlerden ayıran en önemli özellik, cihan hâki- Divan-ı İnşa, Divan-ı İstifa, Divan-ı İsraf ve x
Divan-ı Arzdan oluşan büyük divandır.
miyeti kurma düşüncesidir. Dünyanın dört köşesi üzerinde Türk- Devletin iç ve dış bütün yazışmalarının ida-
lerin hâkimiyetini sağlamak ve her tarafa Türk adaletini yaymak resi ve belgelerin hazırlanması ile emirna- x
asıl amaçtır. Yapılan göçler ve fetihler bu amacı gerçekleştirme- melere sultanın tuğrasını çekmekle görevli
kurumdur.
ye yöneliktir.
Sultandan sonra divanın en büyük görev-
3. Savaşçılıkları ile öne çıkmış olan Türk milletinin, İslam’ın ci- lisi olan vezirin başkanlığında toplanan x
kurumdur.
hat anlayışını ve şehitlik fikrini, kendi töre ve ideallerine uygun Türk-İslam devletlerinde devlet idaresinde
bulması, onların İslamiyet’i seçmelerinin önemli nedenlerinden- farklı adlandırmalarla devamlılık göstermiş x x x x x
dir. İslamiyet’i yaymak gayesiyle Müslüman olmayanlara karşı olan kurumdur.
savaşmak yani cihat da her Müslüman için kutsal bir görevdi. Berat ve resmî işlerin çıkışının ve mali işle- x
Türklerde de bir kimsenin büyüklüğü savaşta öldürdüğü düş- rin gündeme geldiği divandır.
man sayısı ile ölçülür ve takdir edilirdi. İslâm dini savaşlarda Sahib-i divanlarla birlikte sultanın uygun x
elde edilen ganimeti helâl sayıyordu. Türklerde de savaşlarda göreceği görevlilerin katıldığı kurumdur.
ve akınlarda düşmanın birikmiş mal ve servetini elinden almak, Devletin bütün mali işlerinden sorumlu
hayatlarında önemli bir yer tutuyordu. İslamiyet dışında bir dine olan divandır. x
giren Türkler savaşçılık özelliklerini kaybederken İslam dinini
yaymak için yaptıkları cihat, yüzlerce yıldır benlik ve Türklük İslam dünyasında meşveretin işletildiği x
kurumdur.
özelliklerini korumalarına sebep olmuştur.
Devlet yönetimindeki daireleri teftiş eden
divandır. x
Çalışma No.: 148
1. Hasan Sabbah’ın çok iyi bir şekilde teşkilatlanması onun güç- Ordunun umumi idaresiyle görevli olan x
divandır.
lenmesini sağlamıştır. Kendisine sıkı sıkıya bağlı fedailerin ol-
ması, Alamut gibi ulaşılması zor bir yeri üs hâline getirmesi ve Günümüz Bakanlar Kurulu işlevini yerine
en önemlisi de etkili propaganda faaliyetleri yürütmesi sayesinde getiren kurumdur. x
taraftarları artmıştır. Böylece uzun yıllar varlığını sürdürmüştür.
Selçuklular başta olmak üzere etrafındaki devletler açısından bü-
yük tehlike oluşturmuştur.
2. Büyük Selçuklular döneminde bâtınilere karşı bir yandan askerî
yöntemlerle mücadele edilirken diğer yandan da Nizâmü’l Mülk
tarafından Nizâmiye Medreseleri kurulmuş ve bâtınilere karşı
eğitim yolu ile mücadele edilmiştir

313