Page 315 - Tarih 9 | Kavram Öğretimi Çalışması

TARİH 9 CEVAP ANAHTARLARI
Kavram Öğretimi

3. Türk kumandanları yavaş yavaş idarî kadrolara da hâkim olarak
devletin yönetiminde büyük ölçüde söz sahibi oldular. Halife Mü- Çalışma No.: 141
tevekkil’den itibaren istediklerini halife yapıyor, istemediklerini bu
makamdan uzaklaştırıyorlardı. Diğer taraftan halifeler de Türklerin 1. Oğuzların, başta Anadolu’nun Türk vatanı hâline getirilmesi ol-
baskısından kurtulmak için gayret sarf ediyor ve fırsat buldukça mak üzere Selçuklu ve Osmanlı devletlerin gibi büyük devletle-
Türk kumandanlarını öldürüyorlardı. Böylece devletin parçalan- rin kurucuları olmuşlardır. Bu nedenle Oğuzların Türk ve dünya
masını önlemek istiyorlardı. tarihinde pek mühim roller oynamış bir Türk kavmi olduğu an-
laşılmaktadır.
2. Anadolu topraklarında egemen bu iki Türk devletinin Oğuz kö-
Çalışma No.: 138
kenli olması ve bunun bilincinde olmaları, köklü bir geçmişe
1. Suffe, Mescid-i Nebevî’nin bitişiğinde yoksul sahabelerin barınma- sahip Türk ulusal kimliğinin yaşatılmasında Oğuz boylarının
sı için yapılan ve giderek bir eğitim kurumu haline gelen yerdir. bilinçli bir katkı sağladığını göstermektedir.
Suffe daha sonraki dönemlerde İslam dünyasındaki ilk medrese 3. Günümüzde Türkiye Cumhuriyeti ve Azerbaycan Cumhuriyeti
olarak kabul edilmiştir tarafından kullanılan “tek millet iki devlet” sözü, Oğuz boyları
2. Medine’ye hicret eden, evi olmayan fakir sahabeler ile Medine’ye arasındaki güçlü bağların varlığını sürdürdüğünü göstermekte-
gelen misafirler Suffe’de kalırlardı. Hz. Muhammed İslam dini ile dir. Bu söz, günümüzdeki uluslararası ilişkilerin tesis edilmesin-
ilgili dersler verirken okuma-yazma bilenler de eğitim vermekteydi. de ve yeniden şekillenmesinde her iki devletin birlik içinde ol-
duklarının mesajını vermektedir. Bu birliktelik hem Türkiye hem
3. Suffe’de eğitim alan sahabelerin İslâmî ilimlerin gelişmesine doğ- de Azerbaycanʼın uluslararası alanda daha güçlü bir konumda
rudan etkisi olmuştur. Birçok hadis rivayet eden sahabeler ve İs- olmalarını sağlamaktadır.
lam dinini tebliğ görevi üstlenen kimseler de buradan yetişmiştir.
Çalışma No.: 142
Çalışma No.: 139
1. Yönerge:
1. Abbasi halifesi Me’mûn tarfından 830 yılında resmî bir tercü-
me ve araştırma enstitüsü ve kütüphanesi olarak kurulan yerlerdir. 1. Yer, bölge, ülke, şehir, ırk, millet adı denilebilir.
Beytü’l-hikme kelime anlamı olarak bilgelik evi demektir.Tercüme
ve yüksek seviyedeki ilmî araştırmaların yapıldığı merkezlerdir. 2. Acem toprakları, Acem ülkesi denilebilir.
3. Coğrafi anlamı: İran
2. Yunancadan, Sanskritçeden, Farsçadan Arapçaya yapılan tercü- Etnik anlamı: İranlı, İranlılar
meler sayesinde İlk Çağ’da yapılan bilimsel çalışmalardan haber-
dar olundu.Özellikle Antik Yunan eserlerinin tercüme edilmesi
bilimsel çalışmaların İslam dünyasında katbekat artarak devam Çalışma No.: 143
etmesini sağladı. Bu tercüme edilen kitapların yerine yenileri ya-
zılmaya başlandı.İslam dünyasında bir çok bilim insanı yetişti. 1. Mavereünnehir, sadece büyük devletlerin merkezi olmakla
İslam dünyasında yapılan bu çalışmalar daha sonraki zamanlar- kalmamış aynı zamanda dünya çapında bilginlerin yetiştiği bir
da Avrupa devletleri tarafından örnek alındı. Bu çalışmalar daha merkez olmuş ve önemli kültür merkezlerini bünyesinde barın-
sonra modern bilimlerin temelini oluşturdu. Böylece günümüz dırmıştır. İslam Medeniyeti, her alanda bu bölgede gelişimini
modern bilimleri ortaya çıktı. sürdürmüş ve daha da büyümüştür. Maveraünnehir’de kurulan
medeniyet Asya’nın geniş topraklarına, Avrupa’ya, Afrika’ya
3. Yunancadan, Sanskritçeden, Farsçadan, Süryânîceden,Nabatî dil- kadar uzanmıştır.
lerinden Arapçaya tercümeler yapılmıştır. 2. Anadolu’yu fethederek vatan hâline getiren Türk boylarının yanı
sıra Selçuklu ve Osmanlı kültürünü kuran önemli din adamları
ve bilginler ile onların yetiştirdiği öğrenciler Maveraünnehir’den
Çalışma No.: 140
Anadolu’ya gelmişlerdir. Bu âlimler, Anadolu’da bir Türk-İslam
Medeniyeti’nin kurulmasını sağlamışlardır.
1. İslam’ın farklı coğrafyalara yayılması dinin nasıl ve hangi
araçlarla anlatılacağı, toplumsal hayatın nasıl yaşanacağı gibi 3. Günümüzde Maveraünnehir Kazakistan, Türkmenistan ve
meseleleri gündeme getirmiştir. Bu nedenle Müslümanlar, Özbekistan sınırları içinde kalmaktadır.
bütün yönleriyle Kur’an’ı incelemeye ve Hz. Peygamber’in
söz ve davranışlarını tespite girişmiştir. Bu çalışmalarla naklî
ilimler ortaya çıkmaya başlamıştır. Çalışma No.: 144
2. Günümüz Avrupa medeniyetinin temelini oluşturan unsurların 1.
pek çoğunda İslam kültürünün etkisi vardır. Özellikle tabiat Yesi Timur Hikmet Yesevilik
bilimleri ve bilim zihniyetinde. Ayrıntılı olarak bakacak olur-
sak matematik, astronomi, mekanik, coğrafya gibi ilimlerde
İslam bilim insanlarının katkısı bu ilimlerin bu günkü gelişi- Ahmet Ahmet Ahmet Ahmet
mine büyük katkı sağlamıştır. Yesevi’nin Yesevi’nin Yesevi’nin Yesevi’nin
3. Tefsir Naklî ilim doğum ye- türbesini İslam ko- kurduğu
nusunda
ridir.
yaptıran
tarikattır.
Matematik Akli ilim hükümdar- yazdığı
Astronomi Akli ilim dır. şiirlerdir.
Fıkıh Naklî ilim
Akaid Naklî ilim 2. Yeseviliğin ortaya çıktığı coğrafya Orta Asya’da Türklerin yaşa-
Kelam Naklî ilim dığı coğrafyadır. Türkistan’dan taşarak Horasan, İran, Azerbay-
can ve Anadolu bölgelerine yayılmıştır. Dervişler ve müritler
Kimya Akli ilim vasıtasıyla en uzak Türk topluluklarına kadar ulaştırılmıştır.
Hadis Naklî ilim
3. Yesevilik, İslâmiyet’i Türklere sevdirip Türkler arasında Ehl-i
sünnet akidesini yaymak ve yerleştirmek amacıyla Türkçeye
önem verilmiştir.

312