Page 27 - Kimya 11 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

7 KİMYA 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

Δ[H 2] Δ[CI 2]
H 2 (g) + Cl 2 (g) → 2HCl(g) tepkimesinde H 2 ve Cl 2 gazlarının harcanma hızı r = - ve r = - Δt
Δt
CI
H
2
2
Δ[HCI]
olarak ifade edilir. HCl gazının oluşma hızı ise olarak ifade edilir. Ortalama tepkime
= +
r
HCI Δt
hızı pozitif bir değer olduğundan tepkimenin ortalama hızı r HCI = 2r = 2r şeklinde yazılır.
H
CI
2
2
Aşağıdaki örneklerin öğrenciler tarafından çözülmesi sağlanır.
Örnek: 2 litrelik bir kapta 0,8 mol N 2 gazı 100 saniyede N 2 (g) + 3H 2 (g) → 2NH 3 (g) tepkimesine göre
harcanıyor. Buna göre
a) N 2 gazının harcanma hızı kaç mol/s’dir?
b) H 2 gazının harcanma hızı ve NH 3 gazının oluşma hızı kaç mol/L.s’dir?
0,8 mol
–3
Cevap: a) r = = 8.10 mol/s
N
100 s
2
b) Tepkime denklemine göre 1 mol N 2 harcandığında 3 mol H 2 harcanır. Buna göre har-
canan H 2 0,8.3=2,4 mol olur. Oluşan NH 3 ise 1,6 mol olur.
2,4 mol/2 L 1,6 mol/2 L
r = = 1,2.10 mol/L.s r = = 8.10 mol/L.s
–2
–3
H 2 100 s NH 3 100 s
Örnek: Mg(k) + 2HCl(suda) → MgCl 2 (suda) + H 2 (g) tepkimesine göre 2M, 200 mL HCl çözeltisine
4,8 gram Mg katısı daldırılıyor. Tepkime 120 saniyede tamamlanıyor. (Mg=24, H=1)
a) Mg katısının harcanma hızı kaç mol/dk’dır?
b) H 2 gazının oluşma hızı kaç g/dk’dır?
0,2 mol
Cevap: a) Mg için n=4,8/24= 0,2 mol ve 120 saniye=2 dk r = = 0,1mol/dk

2 dk
Mg
0,4 g
b) 0,2 mol Mg katısı harcanınca 0,2 mol H 2 gazı oluşur. r = = 0,2 g/dk

2 dk
H
2
0,2.2=0,4 g H 2
2. Yönerge Aşağıdaki sorular ödev olarak verilir.

1. 2 litrelik sabit hacimli kapta gerçekleşen C 3 H 8 (g) + 5O 2 (g) → 3CO 2 (g) + 4H 2 O(g) tepkimesinde
C 3 H 8 gazının ortalama harcanma hızı 0,02 M/s olduğuna göre (C 3 H 8 =44)
a) O 2 gazının ortalama harcanma hızı kaç M/s’dir?
b) CO 2 gazının ortalama oluşma hızı kaç mol/s’dir?
c) C 3 H 8 gazının ortalama harcanma hızı kaç g/s’dir?

–3
2. N 2 (g) + 3H 2 (g) → 2NH 3 (g) tepkimesi 2 litrelik kapta gerçekleşiyor. NH 3 gazının oluşma hızı 6.10
M/s olduğuna göre 100 saniyede kaç gram H 2 gazı harcanır? (H 2 =2)

26