Page 32 - Kimya 11 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü KİMYA 11 8

• Aktifleşmiş kompleksin türünü değiştirerek enerjisini düşürür.
• Tepkimenin mekanizmasını değiştirir.
• Etkin çarpışma sayısını arttırır.
• Giren ve ürünlerin enerjilerini etkilemez.
• Tepkime entalpisini (ΔH), tepkimenin yönünü, oluşan ürünün tür ve miktarını değiştirmez.

Temas Yüzeyinin Tepkime Hızına Etkisi
Heterojen tepkimelerde tepkime hızı katıların temas yüzeyine bağlıdır. Temas yüzeyi arttıkça tepkime
hızı artar.

Aşağıdaki örneğin öğrenciler tarafından incelenmesi sağlanır.

Örnek: Mg(k) + 2HCl(suda) → MgCl 2 (g) + H 2 (g)
Tepkimesinde aynı miktar magnezyum metali; levha, parça ve toz hâlinde ayrı ayrı derişimi
sıcaklığı ve hacmi aynı olan HCl çözeltisi ile tepkimeye sokulmuştur. Aynı şartlarda magnez-
yum metalinden farklı büyüklükler kullanılarak gerçekleşen tepkimede zamanla açığa çıkan
hidrojen gaz miktarı grafiği aşağıda verilmiştir.

n
H 2 Grafikte verilen l, ll ve lll eğrileri tepkimede kullanılan
Mg metalinin levha, parça ve toz hâllerinin hangisine
aittir?
I III Grafikteki eğrilere ait tepkimelerin hız sabitlerini (k)
II
büyüklüklerine göre karşılaştırınız.

Zaman
Cevap: Tepkime hızları l > ll > lll şeklindedir. Levha lll. eğri, parça ll. eğri, toz hâl ise l. eğridir. Hız
sabitlerinin büyüklükleri k 1 > k 2 > k 3 şeklindedir.

3. Yönerge Aşağıdaki sorular ödev olarak verilir.
1. Aynı koşullarda aşağıdaki tepkimelerin hızlarını sıralayınız.
2
2 −
I. Ca (suda) + SO 4 (suda) → CaSO 4 (suda)
+
II. C 3 H 8 (g) + 5O 2 (g) → 3CO 2 (g) + 4H 2 O(g)
2
2
III. Zn(k) + Cu (suda) → Zn (suda) + Cu(k)
+
+

31