Page 29 - Kimya 10 | 2.Ünite

Karışımlar
Katı-sıvı veya katı-gaz heterojen karışımlarda katı bileşenin tanecik
boyutuna uygun süzgeç varsa karışımdaki maddeleri ayırmak için süz-
me yöntemi uygulanır. Süzme işleminde katı bileşenin tanecik boyutu-
na uygun gözenekleri olan farklı süzgeçler veya filtreler kullanılabilir.
Süzme yöntemi günlük yaşantımızda, endüstride ve laboratuvarda
sıklıkla kullanılan bir yöntemdir. Örneğin evlerimizde makarna pişirir-
ken makarnayı sudan ayırmak için kevgir kullanılır. Huni
Laboratuvarda çökme tepkimeleri sonucunda oluşan katı maddele- Süzgeç
kâğıdı
ri sıvılarından ayırmak için de süzgeç kâğıdı kullanılır (Görsel 2.2.3).
Örneğin kalsiyum klorür ve sodyum karbonatın sulu çözeltilerinin tep-
kimelerinden katı kalsiyum karbonat (tebeşir) elde edilir.
CaCl (aq) + Na CO (aq) CaCO (k) + NaCl(aq)
2 2 3 3 Süzüntü
katısı süzgeç kâğıdı yerleştirilmiş bir huni ile süzü-
Çöken CaCO 3
katısı süzgeç kâğıdında kalırken suda çözünmüş NaCl süz- Görsel 2.2.3: Süzgeç kâğıdı ile
lür. CaCO 3
süzme
geç kağıdından geçer.
Bulanık sular süzgeç görevi yapan çakıl taşı, kum, kömür tozu
ve ince kum gibi katmanlardan geçirilerek kullanılır hâle getirilebi-
lir. Otomobillerde bulunan yağ filtreleri motor yataklarındaki aşınma
sonucu oluşan metal parçalarını süzmek için kullanılır.
BİLİYOR MUSUNUZ?
Katı-gaz karışımlarını ayırmak için de süzme yöntemi kullanılır.
Örneğin havadaki toz, duman ve polen gibi katı maddeleri havadan
Merkezcil kuvveti yardımıy-
ayırmak için ev ve arabalarda hava filtreleri kullanılır.
la süzgeçten geçebilecek büyük-
Endüstride de fabrika bacalarından çıkan gazları katı taneciklerden
lükteki taneciklerin çöktürülme-
ayırmak için filtreler kullanılır. Ayrıca endüstride tozlu ortamlarda çalı-
sine santrifüjleme denir (Gör-
şan insanlar havadaki tozu tutması için toz maskeleri takarlar.
sel 2.2.4).
Diyaliz
Bir karışımda yer alan farklı boyutlardaki tanecikleri birbirinden
ayırmak için kullanılan yöntemdir. Bu yöntemde kolloid karışımlar
gözenekli zarlardan geçirilerek içindeki maddelerin birbirinden ayrıl-
ması sağlanır. Karışımdan uzaklaştırılmak istenen madde diyaliz yönte-
mi ile uzaklaştırılmış olur (Görsel 2.2.5).

Görsel 2.2.4: Santrifüj

Büyük moleküller

Zar gözeneği

Yarı geçirgen zar

Küçük moleküller

Tuz iyonları

Görsel 2.2.5: Diyaliz işleminde kolloidal karışım içindeki büyük moleküller içeride kalırken küçük
moleküller yarı geçirgen zardan dışarı hareket eder.

117