Page 30 - Kimya 10 | 2.Ünite
P. 30
Karışımlar
Diyaliz, özellikle sağlık alanında kullanılır. Böbrek diyaliz yönte-
miyle çalışır ve zararlı maddeleri kolloid bir karışım olan kandan uzak-
laştırır. Bazı durumlarda böbrekler diyalizleme görevini yerine getire-
mez. Böbrekleri görev yapamayan hastaların belirli aralıklarla diyaliz
makinesine bağlanması gerekir (Görsel 2.2.6).
Diyaliz makinesinde kan, yarı geçirgen bir zardan geçirilir. Metabolik
atık olan küçük moleküller zardan geçerler. Kan plazmasının gerekli
bileşenleri olan protein molekülleri çok büyük olmaları nedeniyle zar-
dan geçemediği için kanda kalır.
Görsel 2.2.6: Böbrekleri görev yap- Diyaliz birçok alanda (çözeltileri tuzdan arındırmada, hücre büyü-
mayan hastalara diyaliz mesi ve beslenmesinde, virüs arındırmada, kan tedavisinde...) kullanılır.
uygulaması yapılır.
YOĞUNLUK FARKINDAN YARARLANARAK AYIRMA
Yoğunluk ayırt edici bir özelliktir ve bu özellikten yararlanarak karı-
şımlar bileşenlerine ayrılabilir.
Ayırma Hunisi
Birbiri içerisinde çözünmeyen ve yoğunlukları farklı olan sıvı-sıvı
karışımlarının ayrılmasında ayırma hunisi kullanılır (Görsel 2.2.7).
Ayırma hunisine konulan karışımlardan yoğunluğu büyük olan sıvı
altta, küçük olan sıvı üstte toplanır. Yoğunluğu büyük olan alttaki sıvı,
ayırma hunisinin musluğu açılarak başka bir kaba alınır. Yoğunluğu
küçük olan sıvı ise ayırma hunisinde kalır.
Yağ-su, su-karbon tetraklorür, benzin-su gibi karışımlar bu yöntem-
Görsel 2.2.7: Ayırma hunisi
le ayrılır.
Yüzdürme
Katı-katı veya katı-sıvı heterojen karışımların ayrılmasında kullanı-
lan yöntemlerden biridir. Kum ve talaş gibi yoğunlukları farklı katı-katı
karışımlar veya talaş-su gibi katı-sıvı heterojen karışımlar bu yöntemle
bileşenlerine ayrılabilir.
Yüzdürme işleminde yoğunluğu sudan küçük olan bileşen suyun
üstünde kalır. Suyun üstünde kalan bileşen başka kaba alınır, karıştır-
ma kabında ise su kalır.
Görsel 2.2.8: Flotasyon işlemi
Katı-katı karışımlardan bir bileşenin uygun bir kimyasal madde ile
karışımdan ayrılarak yüzdürülmesi veya batırılması ile ayrılmasına flo-
tasyon (yüzdürme) denir. Özellikle madencilik sektöründe flotasyon
zenginleştirme yöntemi olarak kullanılır. Zenginleştirilecek cevherin su
sevme (hidrofilik) ve su sevmeme (hidrofobik) özelliklerinden yarar-
lanılır. Uygun kimyasal madde kullanılarak ayrılması istenen bileşenin
suda yüzmesi veya batması sağlanır (Görsel 2.2.8).
Flotasyon; endüstride genellikle sülfür, bakır, kurşun ve çinko cev-
herlerinin ayrılmasında kullanılır (Görsel 2.2.9).
ERİME NOKTASI FARKINDAN YARARLANARAK AYIRMA
Görsel 2.2.9: Metalurji endüstrisin- Erime noktaları farklı katı-katı homojen karışımları ayırmada kulla-
de bazı minerallerin
ayrılmasında flotasyon nılır. Erime noktası düşük olan bileşen önce erimeye başlar. Eriyen bile-
kullanılır. şen başka kaba aktarılarak karışımdan ayrılır. Karışımları bu yöntemle
ayırabilmek için bileşenlerin erime noktaları arasındaki farkın büyük
olması gerekmektedir.
Erime noktaları farkından yararlanarak ayırma endüstride, metal-
lerin saflaştırılmasında, kurşun-kalay karışımı (lehim) gibi alaşımları
oluşturan bileşenlerin ayrılmasında kullanılır.
118
