Page 18 - Kimya 10 | 3.Ünite

Asitler, Bazlar ve Tuzlar
+ -
Ancak asit-baz tepkimelerinde H veya OH iyonlarından birinin mol
sayısı fazla olursa nötralleşme olur ancak ortam nötr olmaz. Ortam ar-
H + K + OH - H O SO 4 2- tan iyonun özelliğini taşır.
2

n H = n OH ise ortam nötr
+
-

n H > n OH ise ortam asidik
+
-

n H < n OH ise ortam bazik
-
+
+
HCI ile NaOH tepkimesinde asitten gelen H iyonunun mol sayısı
-
aynı zamanda asidin mol sayısına eşittir. Aynı şekilde bazdan gelen OH
iyonu sayısı da bazın mol sayısına eşittir.
+
H 2 SO 4 ile KOH tepkimesinde 1 mol H 2 SO 4 ʼten ortama 2 mol H iyo-
-
nu, 1 mol KOH’ten 1 mol OH iyonu gelmektedir (Görsel 3.2.4).
H 2 SO 4 (aq) + 2KOH(aq) K 2 SO 4 (aq) + 2H O(s)
2
Asit Baz Tuz Su
Yukarıdaki tepkimede tam nötralleşmenin gerçekleşebilmesi için 1
Görsel 3.2.4: H 2 SO 4 ve KOH
arasındaki asit baz mol H 2 SO 4 ile 2 mol KOH tepkimeye girmelidir.
tepkimesinden tuz ve Nötralleşme tepkimelerinde tam nötralleşmenin gerçekleşip ger-
su oluşumu çekleşmeyeceği iki şekilde belirlenebilir:
+ -
1. Asitten gelen H ve bazdan gelen OH iyonlarının eşit olup ol-
madığına bakılır.
2. Denkleştirilmiş tepkime denkleminde asit va bazın kat sayısın-
dan yararlanılır.
ÖRNEK VE ÇÖZÜM

2 mol sülfürik asit ile 2 mol potasyum hidroksit tepkimeye girdiğinde

a) Tam nötralleşme gerçekleşir mi? Tam nötralleşme gerçekleşmiyorsa ortamın asitliğini ya da bazlığını
belirleyiniz. Tepkimede sınırlayıcı bileşen hangi maddedir? Oluşan tuz ve suyun mol sayılarını bulu-
nuz?

b) Tepkimede 0,2 mol asit ve 0,5 mol baz kullanılırsa kaç mol tuz oluşur? Tepkimede artan maddenin mol
sayısını belirterek tepkime ortamının asitliğini ya da bazlığını yorumlayınız.

a) Tepkime denklemi yazılarak denkleştirilir.
H SO + 2KOH K SO + 2H O
2
2
4
2
4
Soruda verilen mol sayıları tepkime denklemine aşağıdaki şekilde başlangıç değeri olarak yazılır.
Daha sonra denkleştirilmiş tepkimeden yararlanılarak tepkimeye giren asit ve bazın mol sayıları be-
lirlenir. Sonuç kısmına ürünlerin ve varsa artan maddenin mol sayısı yazılarak aşağıdaki tablo oluştu-
rulur. Tablodan yararlanılarak sorular cevaplanır.
H SO 4 + 2KOH K SO 4 + 2H O
2
2
2
BAŞLANGIÇ: 2 mol 2 mol - -
TEPKİME: -1 mol -2 mol +1 mol +2 mol
SONUÇ: 1 mol - 1 mol 2 mol

Sonuç kısmından da anlaşılacağı gibi 1 mol H SO artmıştır. Ortam asidiktir. Kısmen nötralleşme
2 4
gerçekleşmiştir. KOH bittiğinde tepkime duracağı için sınırlayıcı bileşen KOH’tir.
Oluşan potasyum sülfat (K SO ) tuzu 1 mol, su (H O) 2 moldür.
2 4 2

146