Page 20 - Kimya 10 | 3.Ünite

Asitler, Bazlar ve Tuzlar
3.1.3. ETKİNLİK TUZ OLUŞUMU

Araç ve Gereç
ETKİNLİĞİN AMACI
• Sodyum hidroksit (NaOH) Asit, baz ve tuz kavramlarını ilişkilendirmek.
• Sülfürik asit (H 2 SO 4 )
ETKİNLİK BASAMAKLARI
• Baget
• 200 mL ’lik beherglas (2 adet) 1. 0,1 M 100 mL sodyum hidroksit (NaOH) çözeltisi bir beherglasa
• Saat camı alınır.
2. 0,1 M 50 mL sülfürik asit (H 2 SO 4 ) çözeltisi diğer beherglasa
alınır.
3. Beherglastaki çözeltiler karıştırılarak sodyum sülfat oluşumu gözlemlenir.
4. Beherglastaki çözelti süzülerek elde edilen sodyum sülfat tuzu saat camında kurutulur.

ETKİNLİĞİN SONUÇLANDIRILMASI
1. Deneyde gerçekleşen olayın tepkime denklemini yazarak kullanılan asit ve bazların mol sayılarını
bulunuz.
2. Deneyde gerçekleşen nötralleşme tepkimesinin tam nötralleşme olup olmadığını açıklayınız.

TUZ OLUŞUMU
Sodyum sülfat, laboratuvarda sülfürik asit ile sodyum hidroksi-
din tepkimesinden elde edilir (Görsel 3.1.3). Sodyum sülfat; deterjan,
kâğıt, cam, tekstil endüstrisinde ve çeşitli kimyasal maddelerin üreti-
minde kullanılır. Sodyum sülfat doğada minerallerden, deniz ve göl
sularından elde edilen bir tuzdur (Görsel 3.2.5).
+ 2NaOH + 2H 2 O
H 2 SO 4 Na 2 SO 4
Asit Baz Tuz Su

1 mol 2 mol 1 mol 2 mol

Görsel 3.2.5: Gölden tuz eldesi Sodyum sülfat eldesinde kullanılan sülfürik asit; suda çok çözüne-
bilen, yoğunluğu yüksek, aşındırıcı, yakıcı ve tahriş edici özellikte olan,
+ 2-
güçlü bir asittir. Yapısında H katyonu ile SO 4 anyonu bulunur.
Sodyum hidroksit ise suda kolaylıkla çözünen, cilde kayganlık hissi
+ -
veren bir bazdır. Yapısında Na katyonu ile OH anyonu bulunur.
2- +
SO 4 + 2Na Na 2 SO 4
Sodyum hidroksitten gelen sodyum katyonu ile sülfürik asitten
2-
gelen SO 4 anyonu sodyum sülfat tuzunu oluşturur. Sodyum sülfat tuzu
iyonik bileşiktir.
Sonuç olarak asitten gelen anyon ile bazdan gelen katyon tuz oluş-
turur. Tuzlara örnek olarak sodyum klorür, sodyum karbonat, kalsiyum
karbonat ve amonyum klorür verilebilir.
ÖRNEK VE ÇÖZÜM

Aşağıdaki asit-baz çiftlerinden olu- K 1+ CN 1- Al 3+ SO 2- Mg 2+ NO 1-
4 3
şan tuzların formülünü yazınız.
K CN Al 2 (SO 4 ) 3 Mg (NO 3 ) 2
HCN + KOH
Al(OH) 3 + H 2 SO 4
Mg(OH) 2 + HNO 3

148