Page 20 - Kimya 11 | 3.Ünite

Sıvı Çözeltiler ve Çözünürlük
Raoult (Rault) Yasası çözelti ve çözünen arasındaki ilişkiyi aşağıda-
BİLİYOR MUSUNUZ? ki şekilde açıklamıştır.
Bir çözeltideki çözücünün kısmi buhar basıncı saf çözücünün buhar
Raoult Yasası’na uyduğu varsa-
basıncı ile çözeltideki çözücünün mol kesrinin çarpımına eşittir.
yılan çözeltilere ideal çözelti o
denir. Gerçek çözelti ise Raoult P çözücü = X çözücü P çözücü
Yasası’na uymayan çözeltilerdir. P çözücü = çözeltideki çözücünün kısmi buhar basıncı
X çözücü = çözeltideki çözücünün mol kesri
P o çözücü = saf çözücünün buhar basıncı

ÖRNEK VE ÇÖZÜM

Örnek Çözüm
180 18
, mol
1. 18 gram glikozun (C H O ) 1. n = 18 = 10 mol n glikoz = 180 = 01
12 6
6
su
180 gram su içinde çözün-
mesiyle hazırlanan çözelti- 10
o
su
deki 30 C’taki buhar basın- n toplam = 10 + , 01 = 10 ,1 X = 10 ,1 = , 099
cını hesaplayınız. o
P çözücü = X çözücü ∙ P çözücü
o
(Saf suyun 30 C’taki buhar
basıncı: 28 mmHg P çözücü = 0,99. 28
C H O : 180 g/mol
12 6
6
H O: 18 g/mol) P çözücü = 27,72 mmHg
2
Yukarıdaki örnekte de görüldüğü gibi bir çözücünün buhar basıncı
karışıma uçucu olmayan çözünen eklendiğinde düşer.
BİLİYOR MUSUNUZ?

Çözeltiyi oluşturan bileşenlerden her iki bileşen de kloroform ve benzen gibi uçucu sıvılar ise çözel-
tinin buhar basıncı Dalton’un kısmi basınçlar bağıntısıyla da hesaplanabilir. Çözeltinin buhar basıncı,
bileşenlerin kısmi basınçları toplamına eşittir. Bu durumda Raoult Yasası aşağıdaki bağıntı ile ifade
edilebilir.
o
P = X . P A P = çözeltideki A bileşeninin kısmi buhar basıncı
A
A
A
X = A bileşeninin mol kesri
A
o
P = A bileşeninin saf hâldeki buhar basıncı
A
o
P = X . P B P = çözeltideki B bileşeninin kısmi buhar basıncı
B
B
B
X = B bileşeninin mol kesri
B
o
P = B bileşeninin saf hâldeki buhar basıncı
B
Çözeltinin toplam buhar basıncı P =P +P B
A
T
o
Örneğin 90 C’ta saf benzenin buhar basıncı 1016 mmHg ve kloroformun buhar basıncı 762 mmHg’dır.
Sıvı fazda ideal benzen kloroform karışımında benzenin mol kesri 0,25 olduğuna göre her bir bileşenin
kısmi basıncı ve toplam basıncı aşağıdaki gibi hesaplanabilir.
P benzen =X benzen . P o benzen P kloroform =X kloroform . P o kloroform
P benzen =0,25 . 1016 = 254 mmHg P kloroform =0,75.762=571,5 mmHg
P toplam =P benzen +P kloroform
P toplam =254+571,5=825,5 mmHg
Buhar basıncının düşmesi, çözeltinin kaynama noktasının yükselme-
sine (ebülyoskopi), donma noktasının alçalmasına (kriyoskopi) ve
ozmoz olayına neden olur.

138