Page 29 - Kimya 12 | 2.Ünite

 5. BÖLÜM: HIBRITLEŞME-MOLEKÜL GEOMETRILERI

Enerji

- - - - - -
2 p 2 p 2 p 2 p 2 p 2 p 2 p
x
y
x
y
z
z
- - - z
2
2
-. - sp sp sp 2
2 s 2 s
-. -. -.
6 C 1 s 1 s 1 s
(Temel hâl) (Uyarılmış hâl) (Hibritleşmiş hâl)
Şekil 2.13: Karbon atomunun temel, uyarılmış ve hibritleşmiş hâl orbitalleri-
nin enerji seviyeleri Bilgi Kutusu
2
C atomunda 1 tane s ve 2 tane p orbitali hibritleşerek sp hibrit orbital- Karbon atomunda pi bağlarını
lerini oluşturur (Şekil 2.14). Hibritleşmeye katılmayan p orbitalleri yan oluşturan orbitaller hibritleşme-
z
yana örtüşerek pi bağını oluşturur. ye katılmaz.

Hibritleşmeye katılmayan
p orbitali

hibritleşme
p p p p
s sp 2 sp 2 sp 2
2
Şekil 2.14: Atomik orbitallerin örtüşmesiyle oluşan sp hibrit orbitalleri
2
Etilen molekülünde bulunan her bir C atomunun 3 tane sp hibrit orbi-
2
tali, birer tane de p orbitali bulunur. C atomlarının birer sp hibrit orbi-
z
2
talleri uç uca örtüşerek C-C sigma bağını, diğer sp hibrit orbitalleri de
hidrojenin s orbitalleri ile uç uca örtüşerek C-H sigma bağlarını oluş-
turur. C atomlarının hibritleşmeye katılmayan yüksek enerjili p orbital-
leri ise düzleme dik ve yan yana örtüşerek pi bağını oluşturur. Etilen
molekülünde oluşan sigma ve pi bağları aşağıdaki şekilde gösterilmiş-
tir (Şekil 2.15).
π bağı π bağı (p-p)
Hibritleşmeye
sp hibrit orbitali katılmayan
2
p orbitali

H H
H H
C C C C C

H H
H H

2
2
2
2
2
Karbon atomunun sp hibrit orbitali σ bağı (s-sp ) σ bağı (s-sp ) σ bağı (sp -sp )
2
2
σ bağı(sp -sp )
Şekil 2.15: Etilen molekülünde sigma ve pi bağlarının oluşumu
Organik bileşiklerde C atomları birbirine üçlü bağla da bağlanabilir.
Buna en basit örnek asetilen (C H ) molekülüdür.
2 2

12. SINIF KIMYA 111