Page 10 - Kimya 12 | 3.Ünite

3. ÜNITE: ORGANIK BILEŞIKLER

C H (bütan) bileşiğinin yaygın alkil türevleri aşağıda verilmiştir.
4
10
CH –CH –CH –CH – CH –CH–CH –CH 3
3
2
3
2
2
2
n-Büt�l sekonder Büt�l (sec-Büt�l)
CH –CH–CH – CH –C–CH
3 2 3 3
CH 3 CH 3
İzobüt�l ters�yer Büt�l (ter-Büt�l)

C H (pentan) bileşiğinin yaygın olarak kullanılan bazı alkil türevleri
12
5
aşağıda verilmiştir.
CH
3
CH –CH –CH –CH –CH – CH –CH–CH –CH – CH –C–CH –
2
3
2
2
2
2
3
2
2
3
CH 3 CH
3
n-Pent�l İzopent�l Neopent�l
Halkalı Alkanlar (Sikloalkan)
Karbon atomlarının halka oluşturacak şekilde dizilmesiyle oluşan
alkanlara halkalı alkanlar (sikloalkan) denir.
Halkalı alkanların karbonları arasındaki bağ sayısı, aynı karbon sayılı
düz zincirli alkanlardan fazla, hidrojen sayısı ise azdır. Örneğin propan
ve siklopropan molekülleri incelenirse

CH 2

CH –CH –CH 3 H C CH 2
2
3
2
Propan S�klopropan
Karbon atomları arasında 2 tane Karbon atomları arasında 3 tane
sigma bağı, toplamda ise 8 tane sigma bağı, toplamda ise 6 tane
hidrojen atomu bulunur. hidrojen atomu bulunur.

Halkalı alkanların genel formülü C H şeklindedir. Karbonların halka
2n
n
oluşturabilmesi için sayılarının en az 3 olması gerekir. Bu nedenle
sikloalkanların ilk üyesi 3 karbonlu siklopropandır (Görsel 3.2).
Halkalı alkanların adlandırılması, aynı karbon sayılı düz zincirli alkanın
Görsel 3.2: Siklopropan ile anestezi adına siklo- ön eki getirilerek yapılır.

H H H H H H H H H H
Bilgi Kutusu C H C C H H C C H H C C H
Renksiz, suda çözünme- H C C H H C C H H C C H
yen bir gaz olan siklopropan H C C H H C H H C C H
cerrahide anestezik olarak H H H H H H H H
kullanılmaktadır.

S�klopropan S�klobütan S�klopentan S�klohekzan

136 12. SINIF KIMYA