Page 20 - Kimya 12 | 3.Ünite

3. ÜNITE: ORGANIK BILEŞIKLER

] 7. Alıştırma
CH –CH CH bileşiğiyle ilgili,
2
3
I. doymamış hidrokarbondur.
II. HBr katılmasıyla 1-Bromo propan bileşiği oluşur.
III. Polimerleşme tepkimesi verir.
yargılardan hangileri doğrudur?

Cevap

Cis-Trans Izomerliği
Sigma bağlarının orbitallerin uç uca örtüşmesiyle, pi bağlarının ise p
orbitallerinin örtüşmesiyle oluştuğunu öğrendiniz. Alkenlerde bulunan
ikili bağlardan biri sigma, diğeri pi bağıdır. Alkanlarda karbon atomla-
rı arasındaki sigma bağı nedeniyle karbon atomları sigma bağı çev-
resinde dönme hareketi yapabilir. Ancak alkenlerde karbon atomları
arasında sigma bağının yanı sıra pi bağı da bulunduğundan bu dönme
hareketi kısıtlıdır. Bu nedenle ikili bağın karbon atomlarına bağlı gruplar
düzlemin aynı ya da farklı tarafında olabilir.

Alkenlerde ikili bağın karbonlarına bağlı gruplar, düzlemin aynı tara-
fında ise cis; farklı tarafında ise trans olarak adlandırılır. Bu şekilde
oluşan izomerliğe cis-trans izomerliği denir.

H H H CH 3
C C C C
CH 3 CH 3 CH 3 H
c�s-2-Büten trans-2-Büten

Alkenlerde ikili bağın karbonlarından herhangi birine iki tane aynı grup
ya da iki karbona toplam 4 tane farklı grup bağlı olursa cis-trans izo-
merliği görülmez.

a a a a a c a c
C C C C C C C C
b b b c a d b d
C�s-trans C�s-trans C�s-trans C�s-trans
�zormerl�ğ� �zormerl�ğ� �zormerl�ğ� �zormerl�ğ�
göster�r. göster�r. göstermez. göstermez.

X Örnek
Aşağıdaki molekül çiftlerinin hangilerinde cis-trans izomerliği
görülmektedir? Cis-trans izomerliği göstermeyenleri nedeniyle
belirtiniz.

146 12. SINIF KIMYA