Page 17 - Kimya 12 | 3.Ünite

 1. BÖLÜM: HIdROKARBONLAR

3.1.3. Alkenler (Olefinler)

Yapısında en az bir tane ikili bağ bulunduran hidrokarbonlara alken
(olefin), yapısında birden fazla ikili bağ bulunduran alkenlere polial-
ken denir. Yapısında bir tane ikili bağ bulunan alkenlerin genel formü-
lü C H şeklindedir. Alkenler yapısında ikili bağ bulundurduğundan
2n
n
en az bir tane pi bağı içerir. Bu nedenle doymamış hidrokarbonlardır.
Alkenlerin en basit üyesi, eten (etilen) olarak bilinen 2 karbonlu C H
4
2
bileşiğidir. Etenin yapısı incelendiğinde
H H
C C 120 o
H H
Eten

o
120 lik bağ açısına ve düzlem üçgen geometriye sahip olduğu görülür.
2
Etenin VSEPR gösterimi AX tür ve karbon atomları sp hibritleşmesi
3
yapmıştır.
Alkenlerin Adlandırılması
Alkenlerin adlandırılması IUPAC kurallarına göre aşağıdaki şekilde
yapılır.

1. Ikili bağ içeren en uzun karbon zinciri seçilir.

CH –CH CH–CH –CH–CH 3 CH –CH –C C – CH 3
3
3
2
2
CH 3 CH 3 CH 2
CH 3
2. Ana zincire numara verme işlemi ikili bağa göre yapılır. Ikili bağ
hangi uca yakınsa numara verme işlemine o uçtan başlanır.

CH CH CH
4 3 2 1 3 3 3
CH –CH –CH CH CH –CH –C CH–CH – CH–CH 3
2
3
2
2
3
1 2 3 4 5 6 7
3. Ikili bağ her iki uca eşit mesafede ise önce dallanma, sonra alfabe-
tik önceliğe bakılır.
CH
6 5 4 3 2 1 1 2 3 4
3
CH –CH –CH CH–CH–CH 3 CH –C C – CH 3
3
2
3
CH 3 Br
4. Bileşikteki yan grupları adlandırma işlemi alkanlardaki kurallara
göre yapılır. Yan grupların adları yazıldıktan sonra ikili bağın bulun-
duğu karbonun numarası yazılır ve ana zincirdeki karbon sayısına
eşit karbonlu alkanın adının sonundaki –an eki yerine –en eki geti-
rilerek adlandırma yapılır.
CH
4 3 2 1 1 2 3 3 4
CH –CH –CH CH 2 CH –C C – CH 3
3
2
3
Br
1-Büten 2-Bromo-3-met�l-2-büten

12. SINIF KIMYA 143