Page 60 - Kimya 12 | 3.Ünite

3. ÜNITE: ORGANIK BILEŞIKLER

Meyvelerin yapısında bulunan asitlerinden başka yağ yapımında kulla-
nılan asitler de vardır. Yağ asitleri aşağıda gösterildiği gibi ikiye ayrılır
(Şekil 3.6).

Yağ Asitleri

Doymamış Yağ Asitleri Doymuş Yağ Asitleri

Şekil 3.6: Yağ asitlerinin sınıflandırılması
doymuş ya da doymamış yağ asitleri bitkisel veya hayvansal ürün-
lerden elde edilir. Yapılarında çift sayıda karbon atomu vardır ve düz
zincirlidir.

Doymamış Yağ Asitleri: Karbon zincirinde pi bağı bulunan yağlara
doymamış yağ denir. En önemli doymamış yağ asitleri 18 tane karbon
atomu içerir.

Yapısında bir tane çift bağ (=) bulunan 18 karbonlu doymamış yağ asidi
oleik asittir. Formülü

CH –(CH ) –CH = CH–(CH ) –COOH şeklindedir.
3
2 7
2 7
Yapısında iki tane çift bağ bulunan yağ asidi linoleik asittir. Formülü
CH –(CH ) –CH = CH–CH –CH = CH–(CH ) –COOH
2 4
2
3
2 7
şeklindedir.
Yapısında üç tane çift bağ bulunan yağ asidi linolenik asittir. Formülü
CH –CH –CH = CH–CH –CH = CH–CH –CH = CH–(CH ) –COOH
2
3
2 7
2
2
şeklindedir.
doymamış yağ asitleri, vücudun üretemediği ancak ihtiyaç duyduğu
yağ asitleridir. Bitkisel kaynaklı bu yağlar, vücudun kolesterol seviye-
sini düşürmeye yardımcı olur. Sağlıklı beslenme için çok önemli olan
omega-3 ve omega-6 yağ asitleri doymamış yağ asitlerindendir. Bu
yağ asitleri kan basıncını düzenler.

Omega-3; balık, kanola yağı, soya yağı ve fındık yağında bulunur.
Omega-6; mısır özü yağı, ayçiçeği yağı ve soya fasulyesi yağında
bulunur (Görsel 3.21). Yeteri kadar omega-3 almak için haftada en az
iki kere balık tüketilmelidir.

Doymuş Yağ Asitleri: Yaygın olarak kullanılan doymuş yağ asitle-
rinde 12-18 arasında çift sayıda karbon atomu bulunur. doymuş yağ
asitleri karbon atomları arasında pi bağı içermez. Et, deniz mahsulleri,
süt ürünleri, hindistan cevizi gibi besinler doymuş yağ asitleri açısın-
dan zengindir. doymuş yağ asitleri, doymamış yağ asitlerinin hidrojen
katılarak doyurulmasından elde edildiğinden katı hâldedir. Zeytinyağı,
Görsel 3.21: Omega–3, omega–6 ayçiçeği yağı, margarin gibi bitkisel yağlar doğrudan kolesterol içer-
içeren besin kaynakları mez. doymuş yağlar vücudumuza girdikten sonra kolesterol üzerinde
etkili olur.

186 12. SINIF KIMYA