Page 63 - Kimya 12 | 3.Ünite

 7. BÖLÜM: ESTERLER

3.7.1. Esterler ve Özellikleri

Genel formülleri C H O olan esterler,
n
2
2n
O
R–C–ORꞌ veya RCOOR şeklinde gösterilir.
ꞌ
Esterler, bir karboksilik asit molekülü ile bir alkol molekülünün tepkime-
sinden oluşur. Bu tepkimede 1 molekül H O açığa çıkar.
2
O O
R–C–OH + H–O–Rꞌ Esterleşme R–C–ORꞌ + H O
H�drol�z 2
Karboks�l�k as�t Alkol Ester

Bu tepkimede oluşan organik moleküle ester, bu olaya esterleşme
denir. Aşağıda esterleşme tepkimesine örnek verilmiştir.
O O
CH –C–OH + HO–C H H SO 4 CH –C–O–C H + H O
2
3 3 7 Isı 3 3 7 2
Prop�l etanoat

Esterleşme tepkimeleri denge tepkimeleri olduğundan bu tepkimeler
çift yönlü ok ( ) ile gösterilir. Esterleşme tepkimelerinde açığa çıkan
+
–
suyun OH iyonu karboksilik asitten, H iyonu ise alkolden kaynakla-
nır. Esterleşme tepkimeleri yavaş gerçekleşir ve moleküller arasında
oluşur. Esterleşme tepkimelerinin tersi ester hidrolizidir. Esterlerin hid-
roliziyle karboksilik asit ve alkol oluşur.

O O
R–C–ORꞌ + H O H�drol�z R–C–OH + H–O–Rꞌ
2 Esterleşme
Ester Karboks�l�k as�t Alkol
Esterlerin Adlandırılması

Esterler iki şekilde adlandırılır:

1. IUPAC adlandırmasında esteri oluşturan alkolün alkil grubunun
adından sonra türediği asidin adının sonundaki -ik eki ve asit
sözcüğünün yerine -at eki getirilir.
O O O CH
3
H–C–O–C H 5 CH –C–O–CH 3 H–C–O–CH –CH
3
2
2
CH 3
Et�l metanoat Met�l etanoat İzobüt�l metanoat
O O
C H –C–O C H –C–O
3
7
5
2
Fen�l propanoat Fen�l bütanoat
2. Özel adlandırmada önce esteri oluşturan karboksilik asidin
adı söylenir, sonra alkolün alkil grubunun adına ester kelimesi
eklenir.

12. SINIF KIMYA 189