Page 231 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT FELSEFE

FELSEFE TEST
15-17. Yüzyıl'da Felsefe 4

1. Modern çağ; bilim, felsefe ve sanatın mükemmel bir 3. İnsan sorunu ya da insanın bu dünyadaki yeri ve önemi
üçgenin köşeleri misali toplumdaki yerlerini aldıkları ve Rönesans’ın en önemli problemlerinden biri olmuştur. Bu
etkileşimlerinin arttığı bir dönemdir. Yıllarca karanlıkta dönem insanı maddi dünya ile manevi dünya arasındaki
kalan bu üç alan, içlerinde büyüyen ışıkları Rönesans’la bir köprü olarak görmüş, insanın bu iki dünyanın güzellik-
birlikte dışarı salmış ve uzun süren sessizliğin ardın-
dan, hak ettikleri değeri yeniden kazanmıştır. Ortaya lerinden pay aldığını savunmuş ve insanı evrenin merkezi-
çıkışlarına yönelik bir zaman verilmeye çalışılsa da ne yerleştirmiştir. İnsanın kişiliğini reddeden ve hayatının
aslında üçü de insanlık tarihi kadar eskidir. Merak, an- değersiz olduğunu ifade eden skolastik anlayışın aksine
lama, açıklama, ifade etme arzusuna sahip olan insan; Rönesans’ta Hristiyan ideolojiden bağımsız bir insan yaşa-
merkeze alındığı bu dönemde, aklının içinde birikenleri mı oluşturmak ve insan ile dünya arasında yeni bir felsefe
özgürce ifade etmiştir. Uygarlıkları şekillendiren bu et- üretmek en önemli konulardan biri olmuştur.
kinlikleri yasaklamaya çalışanların bilmedikleri şey ise
şudur: İnsan aklı ve yaratıcılığına dayanan; toplumdan, Bu parçada eleştirilen dönem ve üzerinde durulan kav-
dünyadan, evrenden beslenen ve insanlığın ortak ürü- ram sırasıyla aşağıdakilerden hangisidir?
nü olan bu alanların, sesleri kısılsa da sözleri birikir.
A) Orta Çağ – Hümanizm
Parçada felsefe, bilim ve sanatla ilgili anlatılmak is-
tenen asıl düşünce aşağıdakilerden hangisidir? B) İlk Çağ – Bilimsel yöntem
A) Skolastik düşünce tarafından engellenen alanlardır. C) Orta Çağ – Kartezyen felsefe
B) Evreni anlama ve anlamlandırma çabasının sonuç- D) Aydınlanma – Hümanizm
larıdır.
C) Düşünmeye dayandıklarından engellenmeleri im- E) İlk Çağ – Hukuk felsefesi
kânsızdır.
D) Modern çağda etkileşime geçmiş ve değer kazan-
mışlardır.
E) Yaratıcı ve rasyonel düşünmenin sonucunda ortaya
çıkmışlardır. 4. F. Bacon'a göre Aristoteles mantığı gerçekleri bulmaktan
çok bilinenleri kanıtlamaya, öğretmeye yarar. Aristoteles;
olgulara ilişkin verileri gelişigüzel, eleştirmeden ve sına-
2. Orta Çağ’ın baskıcı düzeninin çözülmeye başlaması, madan kullanmaktadır. Ayrıca birkaç gözlemden genel
aslında hiçbir zaman tamamen unutulmamış olan an- ilkelere bir anda sıçramakta daha sonra elde edilen bu
tik düşüncelerin yeniden gün yüzüne çıkmasına neden ilkeleri tümdengelime dayalı çıkarımın temel ilkesi ola-
olmuştur. 15-17. yüzyıl felsefesi Antik Çağ’ın düşün- rak kullanmaktadır. Ayrıca Aristoteles’in yöntemi bilimsel
celerinin içinde bulunan dönemin özellikleri ile yeniden araştırmayı gözlem verilerinden değil, otoritelerin düşün-
yoğrulmasıyla bir önceki döneme göre birçok değişimin celerinden çıkardıkları tümevarım sonuçlarına dayandır-
yaşanmasını beraberinde getirmiştir. Bireyin konumun-
daki farklılaşma bunlardan biridir. Orta Çağ’ın sonların- maktadır. Bu nedenle ister istemez bilimin gözlem - de-
da İtalya’daki şehir devletler arasındaki savaşlar kişinin ney temelinin yok olmasına neden olmuş, giderek bilimin
yeteneklerini bulmasına, kendi görüşlerini oluşturmaya yapılamadığı, yeni bilgilerin üretilemediği Karanlık Çağ’a
zorlamış ve kişinin kendini ortaya koymasına imkân sağ- girilmiştir. Bundan kurtulmanın yolu yeni bir bilimsel yön-
lamıştır. Skolastik düşünceden modern düşünceye ge- temle doğaya ilişkin yeni bilgiler elde etmektir. Bacon’a
çilmesinde bu değişim çok önemlidir. Kilisenin etkisinin göre bilimsel bir araştırma, uygun bir şekilde düzenlenmiş
azalması ve bireyin konumundaki değişim, bilimsel ve bir önermeler piramidinin tabanından tepesine tümevarım
felsefi çalışmaların hızlanmasını sağlamış ve akıl ekse-
nindeki görüşler toplumsal alanın her unsurunda kendini yoluyla adım adım yükselmelidir.
hissettirmiştir.
Parçadan aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?
Buna göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?
A) Doğa filozofunun görevi belirlenen olgular arasın-
A) Skolastik düşüncede insan aklına güven temel alın- daki bağlantıları araştırmakla sınırlıdır.
mıştır.
B) Tümdengelim yönteminde elde edilen bilgilere da-
B) Orta Çağ’ın başlarında kilisenin etkisinde azalmalar
görülmüştür. yanılarak formlara yani nedenlere ulaşılır.
C) Modern düşünceye geçiş bireyin yeniden keşfiyle C) Tümevarımsal çıkarımların öncülleri tümdengelim-
olmuştur. sel dayanağa sahipse bilimsel nitelik taşır.
D) Bilim ve felsefedeki ilerleme, bireyin konumunda D) Aristoteles’e göre birkaç ferdi için geçerli niteliksel
değişime neden olmamıştır. ilişkiler, o türün bütünü için de geçerlidir.
E) Antik Çağ felsefesi modern düşünce üzerinde etkili E) Aristoteles yönteminin doğru yanı, basit bir sayıştan
olmamıştır. elde edilen tümevarıma dayanılmasıdır.

228 229
229