Page 232 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT FELSEFE

FELSEFE 15-17. Yüzyıl'da Felsefe 4. TEST

5. Rönesans; bilgi, bilim, felsefe, edebiyat, tiyatro ve sa- 7. “Buradan açıkça görülür ki insanlar hepsini birden korku
nat gibi alanlarda hızlı ve köklü değişimlerin yaşandı- altında tutacak genel bir güç olmadan yaşadıkları vakit,
ğı bir geçiş dönemidir. Skolastik düşünce terk edilip savaş denilen o durumun içindedir ve bu savaş herke-
yerine bireyin merkeze alındığı modern düşünce geti- sin herkesle savaşıdır. (…)Bu herkesin herkese karşı
rilmiştir. Din felsefesi yerine bilim felsefesi yapılmaya savaşının bir sonucu da, böyle bir savaşta hiçbir şeyin
başlanmıştır. Her ne kadar inanca dayalı düşünceden adalete aykırı olamayacağıdır. Orada, doğru ve yanlış,
kopuşun olduğu ifade edilse de izlerinin tam olarak adalet ve adaletsizlik kavramlarına yer yoktur. Genel
silinmediği aşikârdır. Şöyle ki, Aristoteles etkisinde bir gücün olmadığı yerde, yasa yoktur; yasa olmayan
kalarak Batlamyus’un ortaya attığı ve kilise geleneği- yerde de, adaletsizlik yoktur. Cebir ve hile savaşta en
ne uygun olan dünya merkezli evren anlayışı yerine, büyük iki erdemdir. Adalet ve adaletsizlik ne bedenin ne
Kopernik’in ortaya attığı güneş merkezli evren anlayı- de zihnin melekeleridir. Böyle olsalardı, dünyada yapa-
şına geçilmiştir. Galileo da Kopernik’in izinden gitmiş yalnız olan bir insanda da, duyuları ve duyguları gibi var
ve bilimsel çalışmalarında olgu ve gözleme önem ve- olmaları gerekirdi. Bunlar, tek başına değil, toplum için-
rerek güneş merkezli evren anlayışını perçinlemiştir. de yaşayan insanlara ait niteliklerdir. Herkesin herkese
Ancak bu çalışmaları yüzünden engizisyon mahkeme- karşı savaşının bir başka sonucu; mülkiyetin, egemen-
si tarafından yargılanmış ve hayatının sonuna kadar liğin, benim ve senin ayrımının bulunmaması; sadece,
ev hapsine çarptırılmıştır. herkesin eline geçirebildiği şeye, onu elinde tutabildiği
sürece sahip olmasıdır.”
Buna göre Rönesans dönemi ile ilgili aşağıdakiler-
den hangisine ulaşılabilir? T. Hobbes’un Leviathan adlı eserinden alınan bu par-
çadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir?
A) Devlet anlayışında din birliğinin bozulmamasına
A) Kişisel mülkiyet hakkının verilmesi savaşı başlatmıştır.
önem vermişlerdir.
B) Erdem ait olduğu toplumun davranışa yüklediği
B) Kilise otoritesinin hâkim olduğu, dine dayalı düşün- değerdir.
ce tamamen terk edilmiştir.
C) Devlet insanın toplumsal bir varlık olmasının doğal
C) Bilimsel gelişmelerle birlikte insan, ilk defa içinde sonucudur.
yaşadığı evreni anlama çalışmaları yapmaya baş- D) Adalet ve doğruluk yapısı gereği insanda bulunan
lamıştır. özelliklerdir.
D) Felsefi çalışmalarda aklı merkeze alarak Yaratıcı'yı E) Toplumsal doğru insanların birlikteliğinin sonucu
anlamaya yönelik çalışmalar yapılmıştır. olarak oluşur.

E) Bilimsel çalışmalarda otorite hâline gelen bilgilerin yeri-
ni deney ve gözleme dayalı bilgiler almaya başlamıştır. 8. Pascal, 15-17. yy felsefi döneminde yaşamış bir filozof
olarak, aynı dönem filozoflarından farklı bir duruş ser-
giler. O bir matematikçidir ve bir hesap makinesi icat
etmiştir. 30’lu yaşlarının başında ise dini bir tecrübe
6. B. Spinoza sonsuz ya da sınırsız olanı, kendinde ve
yaşamış ve buna bağlı olarak Tanrı ve din konuların-
kendisi aracılığıyla kavranabilen tek tözü Tanrı ya da
da görüşler geliştirmeye başlamıştır. Tanrı’nın inayetini
Doğa olarak adlandırır. İnsan da diğer tüm varlıklar gibi
ve gücünü kabul etmiş ve bunu göstermek istemiştir.
doğanın bir parçasıdır. Bu nedenle sonsuz tözün bir
Bununla beraber Tanrı’nın sonlu varlıklar gibi özellikleri
parçası olarak insan belirli nedenler tarafından oluştu- bulunmadığından, onun diğer varlık alanlarını kavra-
rulmuştur. Kendi eylemlerini özgür iradesi ile kendinin maya yarayan araçlarla kavranamayacağını düşünür.
belirlediğini zanneden insan yanılgı içindedir. Ona göre Tanrı’nın bilgisini verecek olan insanın kalbidir, inan-
gerçek özgürlük eylemlerimizi belirleyen nedenlerin far- cıdır. Bu bilgiye ulaşanın da aynı zamanda mutluluğa
kına varabilmek, kendi doğamızın zorunluluğunun bilin- ulaşacağını savunur.
cine varmak ve bu zorunluluğa ayak uydurmakla müm- Bu parçadan Pascal ile ilgili aşağıdaki yargıların
kün olabilir. Ona göre iyi; kişiye zihinsel haz sağlayan,
hangisine ulaşılabilir?
kişinin kendisine yararlı olduğunu apaçık bildiği şeydir.
A) İnancın dogmalarını temellendirmeyen bilimsel ça-
B. Spinoza'nın görüşleri ile ilgili aşağıdaki yargılar- lışmalara karşı çıkmıştır.
dan hangisine ulaşılabilir? B) Teoloji alanına özgü görüşlerini empirist bir bakış
açısıyla temellendirmiştir.
A) İnsanın eylemlerinin belirleyicisi kendisidir.
C) Saadete ulaşmanın yolunun mutlak hakikati bilmek-
B) Doğaya aykırı davranışı seçebilmek özgürlüktür. ten geçtiğini düşünmüştür.
C) Belirlenimler temel alınarak iyi olana yaklaşılabilir. D) Yaratıcının varlığının mantıksal akıl yürütmelerle
D) Töz insan aklının belirleniminin bir ürünüdür. kanıtlanabileceğini savunmuştur.
E) Skolastik düşünce karşısında modern düşüncenin
E) Doğa Tanrı tarafından yaratılmış bir varlıktır.
gelişimine katkı sağlamıştır.

230 PB