Page 93 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT FELSEFE

ÇÖZÜMLÜ SORULAR Ahlak Felsefesi FELSEFE

5. Tüm olaylar, doğaüstü bir güç tarafından değiştirile- 6. İnsanın davranışlarında özgür olup olmaması ahlak fel-
mezcesine önceden belirlenmektedir. Olup biten her- sefesinin temel problemlerinden biridir. Özgürlük, bire-
hangi bir şeyden kaçmanın ya da onu engellemenin yin herhangi bir baskı altında kalmadan kendi iradesi
mümkün olmadığını savunanlara göre birey, evren- doğrultusunda davranmasıdır. Özgürlüğü uygularken
de işbaşında olan belirleyici akıldışı güçlerin esiridir. başkalarının sınırlarına müdahale etmekten uzak dur-
Birey ne kaderini ne de tarihi değiştirebilir. Yazgıcılık mak gerekir. Özgürlük kavramı beraberinde sorumlulu-
olarak bilinen bu görüşe göre, Tanrı'nın her şeyi ön- ğu da doğurur. Sorumluluk ise kişinin özgürce yapmış
ceden bilen ve düzenleyen mutlak bilgisi ve sınırsız olduğu davranışın etki ve sonuçlarını üstlenmesidir.
kudreti bulunur. Dolayısıyla insan ahlaki eylem veya Ortada özgürlük yoksa sorumluluktan da bahsetmek
seçimlerinde özgür değildir. mümkün değildir.

Bu parçada anlatılanlar aşağıdaki akımlardan Buna göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?
hangisiyle ifade edilir?
A) İnsan, iyi ya da kötüyü seçerken öngörülü bir şekil-
A) Determinizm de düşünebilmelidir.
B) Fatalizm B) Sorumluluk, yapıp ettiklerimizi duygusal olarak çö-
zümlemektir.
C) İndeterminizm
C) İnsan, istenç dışı davranışlarda bulunmayı tercih
D) Liberteryenizm
etmelidir.
E) Otodeterminizm
D) Etik, yalnızca özgürlük problemini konu edinen bir
Çözüm: alandır.
Yazgıcılık ya da kadercilik anlamına gelen fatalizme E) Özgür bireyler, istedikleri her davranışı yaparlar.
göre insanın ahlaki eylem ve seçimleri başta olmak
üzere tüm hayatı önceden değiştirmeden Tanrı tarafın-
dan kesin olarak belirlenmiştir. Tanrı’nın mutlak iradesi Çözüm:
karşısında insanın herhangi bir iradeye sahip olması
Parçaya göre, özgürlük ahlakın ilgilendiği konulardan
mümkün değildir. O yüzden insan eylem ya da seçim-
biridir. Herhangi bir baskı ve zorlama olmadan, baş-
lerinde özgür değildir. Dolayısıyla cevap B seçeneğidir.
kalarının sınırlarına müdahale etmeden kişinin irade-
Diğer seçeneklere baktığımızda ise; sine yönelik olarak seçim yapmasına özgürlük denir.
Sorumluluk ise özgürce yapılan davranışın sonuçları-
A) Determinizm: Belirlenimcilik anlamına gelir ve in- nın üstlenilmesidir. Özgürlük ve sorumluluk birbirilerine
sanın ahlaki eylem ya da seçimlerinin evreninin işle- bağlı kavramlardır. Özgürlük yoksa kişi yaptığı davranı-
yişinin, evrende gerçekleşen olayların çeşitli bilimsel şın sorumluluğunu alamaz.
yasalarla, örneğin fizik yasaları ile belirlenmiş olduğunu
ve bu belirlenmiş olayların gerçekleşmelerinin zorunlu A) “İnsan iyi ya da kötüyü seçerken öngörülü bir şe-
olduğunu öne süren öğretidir. Fatalizmden farkı doğa- kilde düşünebilmelidir.”, yargısı parçayla aynı doğrultu-
üstüne başvurmamasıdır. dadır. Kişi özgürce seçimini yaparken sonuçlarının ne
olacağını düşünmelidir.
C) İndeterminizm: Belirlenemezcilik anlamına gelir ve
insanın eylem ve seçimlerinde mutlak anlamda özgür B) “Sorumluluk, yapıp ettiklerimizi duygusal olarak
olduğunu savunur. çözümlemektir.”, yargısındaki duygusal çözümlemeyle
ilgili bir ifadeye parçada yer verilmemiştir.
D) Liberteryenizm: Bu yaklaşım özgürlüğün ve özgür-
lüğün bileşenlerinin siyaset içerisinde en önemli değer C) “İnsan, istenç dışı davranışlarda bulunmayı tercih
olduğuna inanan bir siyaset görüşüdür. Liberteryen gö- etmelidir.” yargısına göre irademizin dışında davranır-
rüşe göre insanlar özgür olduğunda herkes için daha sak özgürlükten bahsetmek olanaklı olamaz.
güvenli, daha iyi ve daha adil bir dünya yaratılabilir.
D) “Etik, yalnızca özgürlük problemini konu edinen bir
E) Otodeterminizm: İnsanın özgür olduğunu, ahlaki alandır.” Etik, ahlak felsefesidir ve konuları arasında iyi,
anlamdaki kararlarını iradesi ve seçimiyle kendisinin kötü, vicdan, sorumluluk gibi kavramlar da yer almaktadır.
oluşturduğunu ileri sürer.
E) “Özgür bireyler istedikleri her davranışı yaparlar.”
Cevap: B yargısı, parçada çürütülmektedir. Başkalarının sınırları-
nı aşmadan özgürlük kullanılabilir.
Cevap: A

91