Page 93 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT FELSEFE

ÇÖZÜMLÜ SORULAR Ahlak Felsefesi FELSEFE

5. Tüm olaylar, doğaüstü bir güç tarafından değiştirile- 6. İnsanın davranışlarında özgür olup olmaması ahlak fel-
mezcesine önceden belirlenmektedir. Olup biten her- sefesinin temel problemlerinden biridir. Özgürlük, bire-
hangi bir şeyden kaçmanın ya da onu engellemenin yin herhangi bir baskı altında kalmadan kendi iradesi
mümkün olmadığını savunanlara göre birey, evren- doğrultusunda davranmasıdır. Özgürlüğü uygularken
de işbaşında olan belirleyici akıldışı güçlerin esiridir. başkalarının sınırlarına müdahale etmekten uzak dur-
Birey ne kaderini ne de tarihi değiştirebilir. Yazgıcılık mak gerekir. Özgürlük kavramı beraberinde sorumlulu-
olarak bilinen bu görüşe göre, Tanrı'nın her şeyi ön- ğu da doğurur. Sorumluluk ise kişinin özgürce yapmış
ceden bilen ve düzenleyen mutlak bilgisi ve sınırsız olduğu davranışın etki ve sonuçlarını üstlenmesidir.
kudreti bulunur. Dolayısıyla insan ahlaki eylem veya Ortada özgürlük yoksa sorumluluktan da bahsetmek
seçimlerinde özgür değildir. mümkün değildir.

Bu parçada anlatılanlar aşağıdaki akımlardan Buna göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?
hangisiyle ifade edilir?
A) İnsan iyi ya da kötüyü seçerken öngörülü bir şekilde
A) Determinizm düşünebilmelidir.
B) Fatalizm B) Sorumluluk yapıp ettiklerimizi duygusal olarak çö-
zümlemektir.
C) İndeterminizm
C) İnsan istenç dışı davranışlarda bulunmayı tercih et-
D) Liberteryenizm
melidir.
E) Otodeterminizm
D) Etik yalnızca özgürlük problemini konu edinen bir
Çözüm: alandır.
Yazgıcılık ya da kadercilik anlamına gelen fatalizme E) Özgür bireyler istedikleri her davranışı yaparlar.
göre insanın ahlaki eylem ve seçimleri başta olmak
üzere tüm hayatı önceden değiştirmeden Tanrı tarafın-
dan kesin olarak belirlenmiştir. Tanrı’nın mutlak iradesi Çözüm:
karşısında insanın herhangi bir iradeye sahip olması
Parçada özgürlük ve sorumluluk kavramaları tanımla-
mümkün değildir. O yüzden insan eylem ya da seçim-
narak bu iki kavram arasındaki ilişki üzerinde durulmuş-
lerinde özgür değildir. Dolayısıyla cevap B seçeneğidir.
tur. Soruda bu bilgilerden hangi seçeneğe ulaşılabildiği
Diğer seçeneklere baktığımızda ise; sorulmaktadır. Seçeneklere bakalım:
A) Determinizm: Belirlenimcilik anlamına gelir ve in- A) “İnsan iyi ya da kötüyü seçerken öngörülü bir şe-
sanın ahlaki eylem ya da seçimlerinin evreninin işle- kilde düşünebilmelidir.”, yargısı parçayla aynı doğrultu-
yişinin, evrende gerçekleşen olayların çeşitli bilimsel dadır. Kişi özgürce seçimini yaparken sonuçlarının ne
yasalarla, örneğin fizik yasaları ile belirlenmiş olduğunu olacağını düşünmelidir.
ve bu belirlenmiş olayların gerçekleşmelerinin zorunlu B) “Sorumluluk, yapıp ettiklerimizi duygusal olarak
olduğunu öne süren öğretidir. Fatalizmden farkı doğa- çözümlemektir.”, yargısındaki duygusal çözümlemeyle
üstüne başvurmamasıdır.
ilgili bir ifadeye parçada yer verilmemiştir.
C) İndeterminizm: Belirlenemezcilik anlamına gelir ve
C) “İnsan, istenç dışı davranışlarda bulunmayı tercih
insanın eylem ve seçimlerinde mutlak anlamda özgür
etmelidir.” yargısına göre irademizin dışında davranır-
olduğunu savunur.
sak özgürlükten bahsetmek olanaklı olamaz.
D) Liberteryenizm: Bu yaklaşım özgürlüğün ve özgür-
D) “Etik, yalnızca özgürlük problemini konu edinen bir
lüğün bileşenlerinin siyaset içerisinde en önemli değer
alandır.” Etik, ahlak felsefesidir ve konuları arasında iyi,
olduğuna inanan bir siyaset görüşüdür. Liberteryen gö-
kötü, vicdan, sorumluluk gibi kavramlar da yer almaktadır.
rüşe göre insanlar özgür olduğunda herkes için daha
güvenli, daha iyi ve daha adil bir dünya yaratılabilir. E) “Özgür bireyler istedikleri her davranışı yaparlar.”
yargısı, parçada çürütülmektedir. Başkalarının sınırları-
E) Otodeterminizm: İnsanın özgür olduğunu, ahlaki nı aşmadan özgürlük kullanılabilir.
anlamdaki kararlarını iradesi ve seçimiyle kendisinin
oluşturduğunu ileri sürer. Cevap: A
Cevap: B

91