Page 97 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT FELSEFE

FELSEFE 1 TEST
Ahlak Felsefesi A

1. Yasaların onurlu davrandığımızda ödüllendirileceği- 4. F. Nietzsche'nin Ahlakın Soykütüğü eserinde belirttiği gibi
mizi, kötü davrandığımızda da cezalandırılacağımızı köle ahlakı, güçsüz ve yeteneksiz insanların ahlakıdır.
söyleyen kurallarının yıkıldığını düşündüğümüz zaman Köle ahlakı, zayıf olanı yüceltirken güçlü olanı aşağılar ve
haksızlığa uğradığımızı hissederiz. Bu duygu daha ço- potansiyelini bastırır. Bu durum zayıf olan insanların köle
cukken eğitimimizin ilk basamaklarında bize aşılanır, ahlakına sığınmasına yol açmıştır. Köle ahlakı koşulsuz
erken yaşta şunu öğreniriz “Doğruya yakın insan bir itaati sağlamak için değerleri belirleyen ve insanların dav-
suyun kıyısına dikilmiş ağaç gibidir… Yaptığı her şey ranışlarını düzenleyen toplumsal normları kullanır. Böylece
bereket getirecektir. Doğruya uzak insan böyle değildir: insanın özgür iradesi sınırlanır. Bu nedenle insan kendini iyi
o rüzgârların sürükleyip götürdüğü bir saman demetine ve kötünün ötesinde aramalı, toplumsal normlara ve gele-
benzer.” neğe bağlı kalmadan kendi değerlerini oluşturmalıdır.

Parçada bahsedilen ve ahlak felsefesiyle de ilişkili Yukarıda ahlak görüşü verilen F. Nietzsche’ye göre
kavram aşağıdakilerden hangisidir? “köle ahlakı” gücünü nereden alır?
A) Adalet A) Akıl ve mantıktan
B) İyi B) İyi niyetten
C) Kötü C) Doğallıktan
D) Özgürlük D) Gelenekten
E) Sorumluluk E) Özgürlükten

2 . Nihayetinde hiç kimsenin iradesi kendi elinde değildir.
Senin de öyle benim de. Sanki her şey bir oyunmuş gibi
geliyor bana. Yazılmış bir senaryoyu oynuyoruz bu dün-
yada.
Bu düşünce aşağıdaki akımlardan hangisine
uygundur?
A) Belirlenimcilik (Determinizm)
5. Sinema tarihinde en çok sevilen “kötü” karakterler-
B) Bilinemezcilik (Agnostisizm) den biri de kuşkusuz Star Wars evrenindeki Darth
Vader’dır. Onları sevmemizin nedeni her türlü şeyi ya-
C) Belirlenmezcilik (İndeterminizm)
pabilme potansiyelleri midir, yoksa diğer karakterlere
D) Kadercilik (Fatalizm) karşı daha az sıkıcı olmaları mıdır bilinmez. Hikâyede
E) Ahlaki Özerklik (Otodeterminizm) iyi tarafta yer alan savaşçılara “jedi” denir. Anakin
Skywalker hikâyenin başında parlak bir gelecek vade-
den, ama dizginlenmesi zor, başına buyruk bir jedidir.
İlk serinin sonuna geldiğimizde görürüz ki, Anakin ka-
ranlık tarafın güç cazibesine dayanamamış ve jedile-
rin baş düşmanı Darth Sidious’un tarafına geçmiştir ve
3. I. Kant herhangi bir eylemi şekillendiren ilkeyi maksim artık Anakin değil, Dart Vader’dır. Hikâyeyi incelediği-
olarak tanımlamaktadır. Ona göre maksimler ne kadar mizde Anakin’in Darth Vader olmasına sebep olan bir-
nesnel ve evrenselleşmiş bir yasaya uygun olursa ahlaki çok karakter vardır. Diğer taraftan da Anakin, karanlık
eylem de o oranda onaylanacaktır. Bu sebeple “İnsanlığı, tarafın vadettiği gücü cazip bularak tercihini yapmıştır.
kendinde ve başkalarında, bir araç olarak değil de her Ama en nihayetinde taraf değiştirmesinin tek sorum-
zaman bir amaç olarak görecek şekilde davran!” ifadesi- lusu yine Anakin’in kendisidir. Birçok etken olsa bile
ni ahlak felsefesinin temel taşı hâline getirmiştir. Anakin kendi kararını yine kendisi vermiştir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi I. Kant'ın ahlak Metinde Anakin Skywalker’ın davranışları hangi
felsefesi ile uyumludur? görüş ile açıklanabilir?

A) Bana dokunmayan yılan bin yaşasın. A) Determinizm
B) Düşmanımın düşmanı dostumdur. B) Fatalizm
C) Komşunu kendin gibi sev. C) İndeterminizm
D) Gör beni göreyim seni. D) Liberteryenizm
E) Kısasa kısas E) Otodeterminizm

95
94 95