Page 113 - Sanat Tarihi -12

İLK ÇAĞ’DA DOĞU AKDENİZ HAVZASI UYGARLIKLARI VE BİZANS 3.
ÜNİTE

Resim Sanatı

Roma resim sanatında, resimde görülen mozaik ve fresko süslemeleri
Bizans Dönemi’nde gelişimini sürdürmüştür. Kilise ve manastırlarda bu
süsleme tekniklerine sık sık rastlanmaktadır. Bu mabetlerden biri olan
Sümela Manastırı’nda kaya kilisesinin
ve kiliseye bitişik şapelin iç ve dış duvar-
ları fresklerle donatılmıştır. Fresklerde
işlenen başlıca konular İncil’den alınmış
sahneler, Hz. İsa ve Meryem’in hayatı ile
ilgili tasvirlerdir.

Anadolu’da Efes’te bulunan Yamaç
Evleri de (3-7. yy.) mozaikleriyle ünlüdür.
Duvarlarında Antik Yunan ve Roma mito-
lojisi ile günlük hayattan sahneler, balık
ve kuş gibi hayvan tasvirleri bulunmak-
tadır (Görsel 3.127).

İstanbul ve Anadolu’daki Erken Bi-
zans Dönemi resim örneklerinin büyük
çoğunluğu günümüze ulaşmamıştır. Bunun
nedeni 726-842 yılları arasında yaşa-
nan ikona kırıcı (İkonoklazma) hare-
ketidir. Ancak, bu dönemin etki alanı
Görsel 3.127
dışında kalan Batı Roma, Mısır ve Kıbrıs gibi bölgelerdeki Erken Hristiyan Yamaç Evleri’nden mozaik örneği
Dönemi yapılarının fresko ve mozaik teknikleriyle yapılmış resimleri
varlığını korumuştur.

Mozaik sanatı da İkonoklazma hareketinden doğrudan etkilenmiştir.
Bu dönemde İstanbul Ayasofya Kilisesi’nin neredeyse tüm mozaikleri yok
edilmiştir. Daha sonraki dönemlerde ise Bizans anıtsal resim sanatında
tekrar canlanma yaşanmış, birçok yapı üzerinde nadide eserler verilmiştir.
İkonoklazma sonrası ikon sanatı da tekrar canlanmıştır. Hristiyanların dinî
tasvirlere düşkünlüğü, siyasi ve dinî
liderlerin güç göstergelerinin ifadesi
olarak ikonalar yaygın şekilde kullanıl-
maya başlanmıştır. Malzeme olarak
ahşap, mermer, fil dişi, metal (bronz,
gümüş, altın), seramik ve mozaik
kullanılmıştır. Renkli mermere kakma
renkli taşlarla yapılmış ve günümüzde
İstanbul Arkeoloji Müzelerinde sergile-
nen, Konstantinos Lips Manastır Kilisesi
kazılarında bulunmuş Azize Eudoksia
İkonası çok az örneği olan taşınabilir
mozaikler olarak adlandırılan bir ikona Görsel 3.128
Azize Eudoksia
türüdür (Görsel 3.128). İkonası

113