Page 108 - Sanat Tarihi -12

3. İLK ÇAĞ’DA DOĞU AKDENİZ HAVZASI UYGARLIKLARI VE BİZANS
ÜNİTE

3.6. ERKEN HRİSTİYANLIK VE BİZANS SANATI

Hristiyanlık, Roma İmparatorluğu zamanında
Filistin topraklarında doğmuştur. İlahi bir din olarak,
çok tanrı inancını reddettiği için Hristiyanlık başlan-
gıçta Roma İmparatorluğu’nca kabul edilmemiş ve
Hristiyanlar uzun süre baskı altında tutulmuştur. Bu
durum Hristiyanlığın Roma İmparatorluğu tarafından
serbest bırakılması ve resmen tanınmasına kadar
sürmüştür. Tarihte MS 1-4. yy. arasındaki bu döneme
Erken Hristiyanlık Dönemi denir.

Mimari

Görsel 3.114 Erken Hristiyanlık Dönemi’nden günümüze kalan mimarinin ilk
Katakomp örnekleri katakomplardır. Katakomplar, ilk Hristiyanların ölülerini gömmek
amacıyla yer altına oydukları mezarlar olup, uzun galeriler, küçük odalar ve
geçitler şeklindedir (Görsel 3.114). Roma imparatorları yeni dini yasaklaya-
rak Hristiyanları cezalandırınca, Hristiyanlar, katakomplarda gizlice ibadet
etmeye ve yaşamaya başlamıştır. Hristiyanlık yasallaşınca katakomplar
hacıların ziyaret ettiği kutsal ibadet yerleri olarak kullanılmaya başlanmıştır.
İmparatorluğun başkenti Roma başta olmak üzere Sicilya, Malta, Mısır,
Anadolu, Lübnan ve Tunus'ta birçok katakomp vardır.
Görsel 3.115
Derinkuyu, yer altı şehrinden
bir kesit (temsili resim)
1 Giriş 1 2 2 2 2 2
2 Kapalı girişler
3 Su kanalı 3
4 Havalandırma bacası
5 Kilise 6
6 Taş kapılar 6
6 6
4
4
4
6
4

5

Anadolu’daki katakompların bulunduğu Kapadokya
yöresi Erken Dönem Hristiyanlık sanatı açısından
önemli bir yere sahiptir. Nevşehir, Aksaray, Kayseri
çevresindeki volkanik arazide çok sayıda yer altı şehri
vardır. Nevşehir’deki Derinkuyu ve Kaymaklı yer altı
şehirleri katakomplara (Görsel 3.115, 3.116) örnek
olarak gösterilebilir . Bunun yanında Ihlara Vadisi, Zelve,
Ürgüp, Göreme, Avanos, Uçhisar ve Ortahisar’da bu
döneme ait çok sayıda ev, kilise ve mezar vardır.
Görsel 3.116
Derinkuyu yer altı şehrinden bir görünüm, Nevşehir

108