Page 189 - Sanat Tarihi -12

İSLAM VE TÜRK MİMARİSİ 6.
ÜNİTE

Osmanlı Klasik Dönem eserlerinden olan İstanbul’daki Süleymaniye
Camii, 1550-1557 yılları arasında Kanuni Sultan Süleyman tarafından Mimar
Sinan’a yaptırılmıştır. Mimar Sinan’ın kalfalık dönemi eserlerindendir. Cami
inşasında kullanılan taşlar, imparatorluğun farklı bölgelerinden getirilmiştir.
Merkezî planlı olarak yapılan caminin ana kubbesinin kuzeyi ve güneyi yarım
kubbelerle desteklenmiş, yarım kubbeler ise köşelerdeki çeyrek kubbelerle
genişletilmiştir. Revaklar ise kubbelerle örtülmüştür (Görsel 6.18). Mihrap
duvarı çini süslemelerle kaplanırken pencereleri vitraylarla süslenmiştir.
Kapıları abanozdan yapılan eserin mihrap ve minberinde seçkin mermer
işçiliği üzerine sülüs (hat sanatı yazı türü) hat örnekleri yer almaktadır. Görsel 6.18
Süleymaniye Camii’nin yarım ve
çeyrek kubbeleri, İstanbul
Mimar Sinan’ın ustalık eserim dediği Edirne Selimiye Camii,1569-1574
yılları arasında Sultan II. Selim tarafından yaptırılmıştır. Külliyenin (yapılar
topluluğu) ana yapısı olan cami, merkezî kubbeli bir yapıdır. Ortada sekiz
sütunun taşıdığı kırk iki metre yüksekliğinde ve otuz iki metre çapındaki
kubbe o zamana kadar yapılmış en büyük kubbedir. Mihrabın bulunduğu
kısım yarım kubbe ile örtülmüştür. Bunların her köşesinde dört çeyrek
kubbe (eksedra) bulunmaktadır (Görsel 6.19). Tek parça taştan ince işçilikle
yapılan minber benzerlerinden büyüktür. Caminin süslemelerinde çiniden
yapılan hat bezemeleri dikkat çekmektedir. Kıble duvarındaki minberin
arkası ve külahı, alt pencerelerin alınlıkları çinilerle kaplıdır. Hünkâr mahfili
(padişahların namaz kıldığı yer), çinileri, kalem işi süslemeleri, revaklı avlu-
su ve şadırvanı (abdest alınan yer) ile Türk mimarisinde özel bir yere sahiptir.

Sultan Ahmet Camii, Sedefkâr Mehmet Ağa tarafından 1609-1617 yılları
arasında Sultan I.Ahmet adına yaptırılmıştır (Görsel 6.20). Mimar Sinan
sonrası tamamlanan ilk büyük eserdir. Büyük bir külliye şeklinde yapılan eser
selatin (padişahların yaptırdığı) camilerinin en büyüğüdür. Eser, merkezî
kubbeli olup ana kubbenin yanındaki yarım kubbeler üçer çeyrek kubbe ile
güçlendirilmiştir. Caminin kubbe ağırlığını dört adet büyük sütun taşımaktadır.
Geniş bir alana yayılan camiye giriş, kuzeydeki ana kapıdan ve yanlardaki Görsel 6.19
küçük kapılardan sağlanmaktadır. Mavi çinileri ile ünlü olan cami bundan Selimiye Camii, Edirne
dolayı “Mavi Cami” olarak da tanınmıştır. Hünkâr mahfili firuze çinileri, renkli
kalem işleri, altın yaldızlı hat örnekleri ile süslenmiştir.

Şanlıurfa Rıdvaniye Camii, Rakka Valisi Rıdvan Ahmet Paşa tarafından
1717’de yaptırılmıştır. Cami kesme taştan yapılmış olup, üç kubbe ile örtülü
dikdörtgen plana sahiptir. Caminin girişinde üç bölümlü, üç kubbeli son cemaat
yeri, doğusunda da tek şerefeli minaresi bulunmaktadır. Üzeri bitki motifleri ile
bezeli ahşap kanatlı giriş kapısı dönemin en güzel geçme ve kakma tekniğiyle
yapılmıştır. Yarım kubbeli mihrap köşeli bir niş şeklinde olup, siyah beyaz iki
renkli taştan oluşmaktadır. Minberi balkon şeklinde olan yapının ibadet mekânı
her cephede açılmış pencerelerle oldukça aydınlıktır. Taş kaide üzerine oturan
minaresi sekizgen gövdeye ve mukarnaslı şerefeye sahiptir.

Görsel 6.20
Çevrenizde bulunan dinî mimarlık eserleri örneklerinden olan camiler Sultan Ahmet Camii, İstanbul
ile ilgili görseller bularak bir sunum hazırlayınız.

189