Page 65 - Sanat Tarihi -12

İLK ÇAĞ’DA DOĞU AKDENİZ HAVZASI UYGARLIKLARI VE BİZANS 3.
ÜNİTE

Sümerler, tapınak duvarlarını süslerken
kabartmalarda genellikle kral ve tanrı
tasvirleri, dinî törenler, savaşlar, av
sahneleri, dönemin siyasi olayları ve
kutsal varlıkların betimlemelerine yer
vermişlerdir. Bu örnekler, tapınakların ve
sarayların duvarlarında, vazoların, mühür-
lerin üstünde ve adak levhalarında da
görülmektedir. Taş üzerine yapılan
kabartmalarda baş, göğüs ve bacaklar
profilden; göz, omuz ve eller cepheden
tasvir edilirken saç ve elbiseler özenle
işlenmiştir. Heykellerde olduğu gibi
sanatçının önemli gördüğü figürler
diğerlerine göre daha büyük yapılmıştır.
Oval çizgilerle çevrili iri gözler kabart-
maların en belirgin özelliğidir. Kabart-
maların en tanınmışı ön yüzünde Sümer
ordusunun düşmanı yenmesi ve düşman
askerlerinin akbabalar tarafından parça-
lanmasını işleyen Akbabalar Steli’dir. Arka tarafında ise zaferden sonra Görsel 3.6
düzenlenen dinsel bir törenin canlandırıldığı stel, tarihî belge niteliğindedir Akbabalar Steli
(Görsel 3.6).

3.1.2. Asur Sanatı

Asurlular, Irak-Musul çevresinde yaşayan Sami kökenli bir halktır.
MÖ 2000 sonrasında Doğu ve Batı uygarlıkları arasındaki ticaret yolları
üzerinde egemenliklerini kullanarak hızla gelişmiş ve topraklarını geniş-
leterek imparatorluğa dönüşmüştür. Asurlular hem Mezopotamya’da
hem de Anadolu’da önemli siyasi ve ticari değişimlere neden olmuştur.
Anadolu’da Asurlulara ait çivi yazısıyla yazılmış kil tabletler, burada
tarihî çağların başladığını göstermektedir. Babil Kralı Nebupolassar
(MÖ 625-605) Medlerle birlik olmuş ve Asur Devletine MÖ 612 yılında
son vermiştir.

Asurlular mimaride birçok bakımdan Sümer Dönemi’nde oluşan köklü
gelenekleri devam ettirmişlerdir. Mimari yapılarında fırınlanmış kerpiç
veya sırlı tuğla kullanan Asurlular, kentlerde ise Hititlerde olduğu gibi çift
sıra kalın surlar yapmışlardır. Kent kapılarında ve surlarda Hititlerden
farklı olarak taş yerine kerpiç kullanılmıştır. Mezopotamya geleneğine
uygun olarak anıtsal yapılar sel baskınlarına karşı bir set ya da tepe üzerine
Görsel 3.7
inşa edilmiştir. Saray yapıları kompleks binalar olup birbirine geçişleri II. Sargon (sağda), Samarya Hükümdarı,
olan avlular çevresinde sıralanmış salonlardan meydana gelmektedir. Kral Naibi Sennacherib (solda)
II. Sargon (Görsel 3.7) ve II. Asurbanipal sarayları Asurlulara ait saray gösteren kabartma
mimarisinin en önemli örnekleridir. Asur evleri ahşap üzerine toprak
örtülerek düz damlı olarak yapılmıştır.

65