Page 69 - Sanat Tarihi -12

İLK ÇAĞ’DA DOĞU AKDENİZ HAVZASI UYGARLIKLARI VE BİZANS 3.
ÜNİTE

Heykel ve Kabartma Sanatı

Babil Dönemi’nden kalan kabartma ve heykellerde çok az insan figürü
yer almaktadır. Çünkü bu dönemde sanat eserlerinde çeşitli renkteki sırlı
tuğladan yapılan mozaiklerle süsleme tekniği ön plana çıkmıştır. Derin-
liğin fazla olduğu kabartmalarda ise Tanrı Marduk, kral, aslan, koç gibi
figürler yoğunluktadır. Bu kabartmaların en güzel örnekleri İştar’da
görülmektedir. Pişmiş toprak, sırlı ve kabartmalı tuğlaların birleştirilm-
esinden oluşan İştar Kapısı, koyu mavi çiniler üzerine aslan, boğa ve
ejder kabartmaları ile süslenmiştir. İştar kapısından girdikten sonra
geçilen tören caddesinin her iki tarafındaki duvarların alt kısımları aslan,
boğa ve silahlı asker figürlerinin bulunduğu şerit hâlinde çini ile kaplan-
mıştır. Koyu mavi çini üzerine açık mavi ve sarı renkli kabartmalar
yerleştirilmiştir. Rekonstrüksiyonu (canlandırma) hâlen Berlin Müze-
sinde olan bu cadde, Babil sanatının bütün inceliklerini göstermektedir.
Babil heykel ve kabartma sanatının önemli örneklerinden birisi Hammurabi
Steli’dir (Görsel 3.15). İki metreden fazla yüksekliğe ve silindirik görün-
tüye sahip bazalt taşından yapılmış bu stelin en üstünde Hammurabi,
yasaları yapmak için Güneş tanrısından emir alırken tasvir edilmiştir.
Hammurabi Kanunları'nın yazılı olduğu stel, Louvre (Luur) Müzesinde
sergilenmektedir.

3.2. MISIR SANATI

Mısır, coğrafi olarak Afrika kıtasının kuzeydoğusunda yer almaktadır.
Çölün ortasında can damarı gibi uzanan Nil Nehri, Mısır uygarlığının
oluşmasını etkileyen temel faktörlerden birisidir. Nil Nehri insanların su
ihtiyacını karşıladığı gibi taşıdığı alüvyonlarla verimli tarım alanlarının
oluşmasını sağlamıştır. Bu nedenle Nil Nehri çevresi tarih öncesinden Görsel 3.15
günümüze kadar insanların yoğun olarak yaşadığı yerlerden olmuştur. Hammurabi Steli

Günümüzden yaklaşık 6500 yıl öncesine dayanan Mısır uygarlığının
ilk dönemleriyle ilgili yeterli bilgi ve belge yoktur. MÖ 3000’lere kadar
çok sayıda küçük krallık ve hanedanın hüküm sürdüğü Mısır’da Kral
Menes’in siyasi birliği sağlamasıyla Firavun denilen kralların yönetiminde;
ilk yasalar, yazı, takvim, din, kültür ve sanat gibi etkinliklerle geleneksel
Mısır uygarlığı doğmuştur. Mısır uygarlığı tarihte siyasetten ekonomiye,
bilimden sanata kadar farklı alanlarda birçok gelişmeye öncülük etmiştir.
Tıpta cerrahi tekniklerin kullanılması, anıtsal piramit ve tapınakların yapımı,
Güneş Takvimi’nin icadı, hiyeroglif yazısının kullanılması vb. gelişmeler
bu uygarlığın dünya uygarlık tarihinde önemli bir yer edinmesinde etkili
olmuştur (Görsel 3.16). Bugün Mısır toprakları içinde yer alan bölge tarih
boyunca İskender, Roma, Bizans gibi farklı imparatorlukların egemenliğine
girmiştir.

Mısır tarihi Eski, Orta, Yeni ve Geç İmparatorluk dönemleri olmak
üzere dört döneme ayrılmaktadır. Mısır sanatı da buna paralel olarak her Görsel 3.16
dönemde farklı özellikler göstermektedir. Mısır hiyeroglif alfabesi

69